Niepokazywane wcześniej nagrania z antykomunistycznych manifestacji lat 80. i jedyne zachowane nagranie z ujawnienia się Kornela Morawieckiego latem 1990 r. znalazły się w filmie dokumentalistki Alicji Grzymalskiej „Okruchy Wolności”, który zostanie pokazany w czwartek w Warszawie.
„Okruchy Wolności” to debiut filmowy dokumentalistki działalności Solidarności Walczącej, Pomarańczowej Alternatywy oraz Ruchu Wolność i Pokój, absolwentki historii Uniwersytetu Wrocławskiego Alicji Grzymalskiej. W drugiej połowie lat 80. XX w., biorąc udział w licznych manifestacjach z kamerą i aparatem fotograficznym, dokumentowała wydarzenia, protesty i działalność całego ruchu i poszczególnych działaczy.
Grzymalska nagrywała ten materiał 1 maja 1989 r. podczas manifestacji Solidarności Walczącej we Wrocławiu. „Pokazuje on przełom 1989 r. Było już po obradach Okrągłego Stołu i Solidarność Walcząca, która nie zgadzała się z jego postanowieniami, zorganizowała manifestację przeciwko, ponieważ jej przywódcy z Kornelem Morawieckim na czele uważali, że Okrągły Stół to była zdrada narodowa, wręcz targowica” – mówiła.
„Nagrywałam wszystkie wydarzenia z tamtych czasów. Nie tylko związane z Pomarańczową Alternatywą, ale również manifestacje, wszystkie ważniejsze spotkania Solidarności Walczącej, także mam taki dosyć bogaty zasób archiwalny” - relacjonowała.
W jej ocenie ten film pokazuje tragizm 1989 r. „To było takie charakterystyczne, że po jednej stronie stał Władysław Frasyniuk, mówił o przemianach, które nastąpiły, a po drugiej stronie, oddzielona kordonem ZOMO, szła manifestacja Solidarności Walczącej. W jej trakcie został przejechany przez nyskę milicyjną pan Zbigniew Wojtczak. Lekarze mówili, że gdyby nie fakt, że był postawnej budowy, na pewno by nie przeżył. Zmarł jednak po roku i ta śmierć była efektem obrażeń, jakich doznał w trakcie tego całego tragicznego wydarzenia” – podkreśliła Grzymalska.
„To będzie pierwsza prezentacja tego materiału filmowego dla szerszego grona. To film poświęcony pamięci Kornela Morawieckiego. Są tam unikatowe materiały z lata 1990 r., jedyne zachowane nagranie ujawnienia się Kornela, fragmenty jego wystąpienia w Warszawie, pierwszego dnia po ujawnieniu, które nagrywałam. To bardzo ciekawy materiał. Prezentacja jest oczywiście związana z pierwszą rocznicą śmierci Kornela Morawieckiego” – powiedziała Grzymalska.
„Takim przesłaniem filmu jest fraza +zło dobrem zwyciężaj+ i +dopóki walczysz jesteś zwycięzcą+. To było takie credo życiowe Kornela Morawieckiego. Postać Kornela jest kluczowa dla filmu, ponieważ obraz traktuje nie tylko o samej manifestacji, ale przybliża skomplikowaną historię 1989 r. i tego przełomu, kiedy doszło do podpisania porozumień Okrągłego Stołu, do porozumień w Magdalence. Z drugiej strony pokazana jest Solidarność Walcząca i sam Kornel, który absolutnie się z tym nie zgadzał, potępiał ten układ magdalenkowy i okrągłostołowy. I to jest główna teza filmu, pokazanie tragicznego porozumienia pomiędzy Solidarnością a komunistami, które Kornel Morawiecki i działacze Solidarności Walczącej uważali za zdradę ideałów” – dodała Grzymalska.
Pokazowi filmu będzie towarzyszyła prezentacja etiud Waldemara Krasy. To zbiór relacji członków Solidarności Walczącej zebranych przez tego działacza młodzieżowego z Wrocławia, autora książki „Międzyszkolny Komitet Oporu”. Zaplanowano także przekazanie do Archiwum Akt Nowych zbiorów dokumentalisty Mariusza Grabowskiego.
Jak podkreśla ofiarodawca, archiwum zawiera przede wszystkim wydawnictwa drugiego obiegu, książki, gazetki, druki okolicznościowe. „To wydawnictwa organizacji działających w podziemiu, bardzo szeroki zbiór, oceniam, że liczy ok. 10 metrów bieżących. To rzeczy, które zgromadziłem w latach 80. Z wszystkiego, co trafiało w moje ręce, do siatki kolportażowej, po jednym egzemplarzu odkładałem w celach archiwalnych, jako świadectwo tamtego czasu. Myślę, że te materiały mogą w przyszłości być ciekawym uzupełnieniem jakichś publikacji” – zaznaczył Grabowski. (PAP)
autorka: Anna Kondek
akn/ aszw/
