W Białymstoku uczczono w niedzielę 73. rocznicę pierwszej masowej wywózki Polaków w głąb ZSRR. Kwiaty złożono pod pomnikiem Katyńskim oraz pod pomnikiem - Grobem Nieznanego Sybiraka.
Kwiaty złożyli przedstawiciele władz miasta, województwa, służb mundurowych, Lasów Państwowych, kombatanci, środowiska sybirackie, IPN. Pod Pomnikiem Grobem Nieznanego Sybiraka odmówiono modlitwy. "Ta pamięć rzeczywiście istnieje i jest przekazywana" - powiedział PAP prezes Związku Sybiraków Tadeusz Chwiedź.
W nocy z 9 na 10 lutego 1940 roku miała miejsce pierwsza z czterech wielkich wywózek obywateli polskich na wschód. Objęła głównie rodziny urzędników państwowych, m.in. sędziów, prokuratorów, policjantów, leśników, a także wojskowych i właścicieli ziemskich.
Według IPN, wywieziono wówczas z całych Kresów ponad 140 tys. osób. Tadeusz Chwiedź mówi o 220 tys. Dodaje, że były to osoby uznane za najbardziej niebezpieczne dla reżimu stalinowskiego, nazwane "elementem zagrażającym".
W nocy z 9 na 10 lutego 1940 roku miała miejsce pierwsza z czterech wielkich wywózek obywateli polskich na wschód. Objęła głównie rodziny urzędników państwowych, m.in. sędziów, prokuratorów, policjantów, leśników, a także wojskowych i właścicieli ziemskich. Według IPN, wywieziono wówczas z całych Kresów ponad 140 tys. osób.
Prezes Chwiedź poinformował PAP, że władze związku przyjęły plan tegorocznej działalności. Najważniejszym wydarzeniem będzie 13. Marsz Żywej Pamięci Polskiego Sybiru w Białymstoku. Jak powiedział, w tym roku poświęcony będzie 85. rocznicy utworzenia, oraz 25. rocznicy reaktywowania działalności Związku Sybiraków.
W Białymstoku ma powstać Muzeum Pamięci Sybiru, ogólnopolska placówka zajmująca się tematyką wywózek Polaków na Wschód. Ma stanowić część Muzeum Wojska w Białymstoku. Ma powstać do 2016 roku. Władze miasta chcą jego budowę sfinansować przy wsparciu środków z nowego budżetu UE na lata 2014-2020, z programu Rozwój Polski Wschodniej.
Muzeum będzie znajdowało się w jednym z dawnych magazynów wojskowych przekazanych Muzeum Wojska. Magazyny znajdują się w pobliżu dworca Białystok Fabryczny, skąd w latach 1940-41 wywieziono ponad 20 tys. białostoczan. Stworzono już projekt architektoniczny muzeum, obecnie opracowywana jest koncepcja wystaw. Jeszcze w lutym powinien być ogłoszony przetarg na aranżację wnętrz.
Jak powiedział PAP dyrektor Muzeum Wojska w Białymstoku Robert Sadowski, do końca 2013 r. chce skompletować dokumentację muzeum, by można było pozyskiwać środki na jego budowę. Muzeum wciąż też zbiera pamiątki, zdjęcia oraz wspomnienia Sybiraków, które staną się częścią nowej placówki.
Sadowski dodał, że istotna jest też promocja nowego muzeum. Dlatego opracowywany jest portal internetowy prowadzony przez Muzeum Wojska a dotyczący zagadnienia Sybiru (ma ruszyć do końca 2014 roku - PAP). Do współpracy przy tworzeniu tego portalu zaproszono IPN, Archiwum Państwowe oraz Uniwersytet w Białymstoku. Na stronie już można znaleźć pierwsze informacje, m.in. dowiedzieć się o koncepcji Muzeum Sybiru i zobaczyć jego wizualizacje.
Od 10 lutego 1940 r. do czerwca 1941 r. władze Związku Sowieckiego, okupującego wówczas część obszaru Polski, zorganizowały cztery wywózki na Wschód obywateli polskich różnych narodowości. Związek Sybiraków przyjmuje, że wywieziono w sumie 1,35 mln Polaków.
Historycy przywołują jednak inne liczby. Na podstawie różnych źródeł sowieckich oceniają, że w latach 1939-41 represje sowieckie dotknęły niespełna 500 tys. obywateli polskich (nie tylko Polaków, ale także m.in. Białorusinów i Ukraińców), z czego 320 tys. to osoby przymusowo wywiezione.(PAP)
kow/ swi/ rof/ mow/
