Gen. Stanisław Maczek. Źródło: wikipedia.org
Przed głazem pamięci gen. broni Stanisława Maczka na warszawskim Skwerze 1. Dywizji Pancernej odbędą się w czwartek uroczystości z okazji 130. urodzin legendarnego dowódcy „Czarnej Dywizji”, w których weźmie udział szef UdSKiOR Jan Józef Kasprzyk.
"W czwartek o godz. 12 minister Kasprzyk złoży kwiaty przed głazem pamięci gen. Maczka na warszawskim Skwerze 1. Dywizji Pancernej (ul. Wybrzeże Gdańskie), odsłoniętym w 1992 r. z inicjatywy żyjących podkomendnych generała w związku z 100. rocznicą Jego urodzin" - poinformował PAP Wydział Prezydialny Urzędu do Spraw Kombatantów i Oosób Represjonowanych (UdSKiOR).
Jak wyjaśniono, podczas uroczystości, w której weźmie udział także prezes stołecznego Środowiska 1. Polskiej Dywizji Pancernej ppłk Janusz Gołuchowski, szef UdSKiOR uhonoruje medalami "Pro Patria" osoby zasłużone w kultywowaniu pamięci o żołnierzach "Czarnej Dywizji" oraz ich dowódcy.
Stanisław Maczek urodził się 31 marca 1892 r. w Szczercu pod Lwowem. W latach 1910-14 studiował filologię na Uniwersytecie Lwowskim. Podczas I wojny światowej walczył m.in. na froncie rosyjskim w Karpatach i froncie włoskim w Alpach.
Stanisław Maczek (1892-1994)
"Maczek początkowo dowodził batalionem krośnieńskim przeznaczonym do odsieczy oblężonego Lwowa. Po wybuchu wojny polsko-bolszewickiej odtworzył swój batalion szturmowy i walczył z nim podczas obrony Lwowa" - czytamy w przesłanej informacji.
W 1938 r. otrzymał dowództwo 10. Brygady Kawalerii, pierwszej polskiej jednostki zmotoryzowanej stanowiącej zalążek sił pancernych. "Podczas Wojny Obronnej 1939 r. dowodzona przez Maczka jednostka zadała ciężkie straty niemieckiemu XXIII Korpusowi Pancernemu. Po wkroczeniu Armii Czerwonej Maczek został zmuszony wraz z jednostką do przekroczenia granicy Węgier, gdzie został internowany" - napisano.
Jak przypomniano, "po kapitulacji Francji Maczek ukrywał się w Marsylii, a następnie przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie dołączył do organizowanych tam Polskich Sił Zbrojnych". "Powierzono mu dowództwo nad 1. Dywizją Pancerną, która przeszła szlak bojowy przez Francję, Belgię, Holandię i Niemcy. W 1944 r. brała udział w inwazji sił alianckich w Normandii" - czytamy w informacji UdSKiOR.
Podkreślono, że odegrała znaczącą rolę w bitwie pod Falaise, zamykając okrążenie wokół niemieckich 7. Armii i 5. Armii Pancernej w tzw. "kotle". Uczestniczyła także w wyzwalaniu Bredy oraz w zdobyciu niemieckiego portu w Wilhelmshaven.
"Po wojnie Maczek osiadł na stałe w Szkocji, a ponieważ nie przysługiwała mu emerytura, pracował m.in. jako barman" - napisano. "W 1946 r. pozbawiony został obywatelstwa polskiego, które zostało mu przywrócone w 1971 r. W 1990 r. otrzymał awans do stopnia generała broni, a w 1992 r. został kawalerem orderu Orła Białego" - czytamy w informacji.
Na wniosek mieszkańców Bredy nadano mu honorowe obywatelstwo Holandii.
Stanisław Maczek zmarł 11 grudnia 1994 r. w Edynburgu w wieku 102 lat. "Zgodnie z Jego ostatnią wolą, spoczął na polskim cmentarzu wojennym w Bredzie, pośród swoich żołnierzy" - napisano.(PAP)
autor: Grzegorz Janikowski
gj/ pat/
