IPN podejmie śledztwo dot. zbrodni lubińskiej z sierpnia 1982 r.

Odpowiedzialni za zbrodnię lubińską zostali prawomocnie skazani w 2007 r. Wrocławski sąd skazał wówczas Jana M., b. z-cę komendanta miejskiego MO w Lubinie, Bogdana G. - b. z-cę komendanta wojewódzkiego MO w Legnicy oraz Tadeusza J., b. dowódcę plutonu ZOMO za "sprawstwo kierownicze zabójstwa trzech osób" podczas manifestacji w Lubinie.

W poniedziałek, w 40. rocznicę zbrodni lubińskiej, podczas konferencji prasowej w Lubinie, prezes IPN dr Karol Nawrocki podkreślił, że choć odpowiedzialni za zbrodnię lubińską w ciągnących się latami procesach usłyszeli wyroki, to nigdy nie odnaleziono osób, które strzelały do demonstrantów. "Nigdy nie odnaleziono tych, którzy zamordowali Adamowicza, Poźniaka i Trajkowskiego, to się do tej pory nie udało" – mówił.

CZYTAJ TAKŻE

B. wicekomendant MO trafi do więzienia za zbrodnię lubińską

Dodał, że po zbrodni lubińskiej wobec kilkuset demonstrantów komunistyczna władza jeszcze długo po 31 sierpnia 1982 r. wyciągała konsekwencje. Nawrocki podczas konferencji prasowej przywołał rozmowę Adama Michnika i Wojciecha Jaruzelskiego. "Adam Michnik nazywa stan wojenny najbardziej liberalnym zamachem stanu. Obaj panowie dyskutują o zabitych osobach jak o łyżkach cukru, które zostały dorzucone do przetworów i licytują się, czy to było 14 ofiar, czy 40, w końcu Wojciech Jaruzelski mówi +góra urodziła mysz+, a Adam Michnik wtóruje swojemu przyjacielowi w słowach +niech Bóg da w każdy piątek ludowi kogoś takiego jak Wojciech Jaruzelski+ - to arcysowiecka rozmowa" – mówił prezes IPN. Dodał, że osoby "zamordowane przez system komunistyczny" będą przypominane przez IPN. "Nie zapomnimy o żadnej pojedynczej ofierze. (…) IPN jest także po to, by wyciągać konsekwencję wobec zbrodniarzy systemu komunistycznego, wobec tych którzy strzelali i mordowali" – mówił Nawrocki.

Nawrocki poinformował, że śledztwo dot. zbrodni lubińskiej zostanie ponownie podjęte w ramach projektu IPN #ArchiwumZbrodni. Dodał, że nad sprawą będzie pracował specjalnie powołany zespół. "Daje to nadzieję, że ci, którzy zamordowali zostaną odnalezieni i skazani, bo tego wymagana nie tylko sprawiedliwość transformacyjna, ale też ludzka przyzwoitość" – mówił Nawrocki.

Decyzję o wznowieniu śledztwa podjął prok. Andrzej Pozorski, dyrektor Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. "Represje staniu wojennego stanowią zbrodnię przeciwko ludzkości, one nigdy nie ulegają przedawnieniu" – powiedział Pozorski.

CZYTAJ TAKŻE

Prokurator A. Pozorski: milicjanci strzelający w Lubinie byli przekonani o swej bezkarności

Prokurator poinformował, że oprócz postępowania dot. zbrodni lubińskiej w ramach projekt #ArchiwumZbrodni podjęte zostaną także inne śledztwa dot. represji z okresu PRL. Wymienił m.in. postępowanie dotyczące pobicia przez funkcjonariuszy służby więziennej 18 stycznia 1982 r. osób osadzonych w ośrodku internowania w Suwałkach; śledztwo dotyczące pobicia przez funkcjonariuszy MO osób demonstrujący w czasie obchodów 1 i 3 Maja 1982 r. w Gdańsku; pobicia przez funkcjonariuszy MO 14 grudnia 1981 robotników w hucie w Katowicach; pobicia przez funkcjonariuszy MO 1 września 1982 r. w Częstochowie młodzieży szkolnej; pobicia przez funkcjonariuszy MO 13 października 1982 r. osób biorących udział w demonstracji w Krakowie-Nowej Hucie.

Po konferencji prasowej przy Pomniku Pamięci Ofiar Lubina’82 złożono kwiaty i zapalono 40 biało-czerwonych zniczy. Zaprezentowano też tablice upamiętniające ofiary zbrodni lubińskiej: Michała Adamowicza, Mieczysława Poźniaka i Andrzeja Trajkowskiego.

31 sierpnia 1982 r., w drugą rocznicę podpisania Porozumień Sierpniowych, mieszkańcy Lubina zgromadzili się na rynku, by ułożyć krzyż z kwiatów i śpiewać pieśni patriotyczne. Wznosili też okrzyki: „Uwolnić Lecha” (Wałęsę), „Zamknąć Wojciecha” (Jaruzelskiego). Milicja otworzyła ogień. Od kul zginęli Mieczysław Poźniak, Andrzej Trajkowski i Michał Adamowicz; było wielu rannych. Niektórzy postrzeleni byli przypadkowymi świadkami. Ówczesne władze wszczęły śledztwo, które umorzono z powodu „niewykrycia sprawców”.

W poniedziałek w ramach obchodów 40. rocznicy zbrodni lubińskiej, w Polkowicach przy ul. Dąbrowskiego 1 (Kino "Polkowice") prezes IPN dr Karol Nawrocki wręczy też Krzyże Wolności i Solidarności działaczom opozycji antykomunistycznej: Józefowi Gojdziowi, Sławomirowi Jakubowowi, Józefowi Kowalikowi i Eugeniuszowi Liszewskiemu. Przy tej okazji odbędzie się konferencja historyczna pt. "Uczestnicy niezależnego obiegu wydawniczego w Zagłębiu Miedziowym 1980-1990".

31 sierpnia 1982 r., w drugą rocznicę podpisania Porozumień Sierpniowych, mieszkańcy Lubina zgromadzili się na rynku, by ułożyć krzyż z kwiatów i śpiewać pieśni patriotyczne. Wznosili też okrzyki: "Uwolnić Lecha" (Wałęsę), "Zamknąć Wojciecha" (Jaruzelskiego). Milicja otworzyła ogień. Od kul zginęli Mieczysław Poźniak, Andrzej Trajkowski i Michał Adamowicz; było wielu rannych. Niektórzy postrzeleni byli przypadkowymi świadkami. Ówczesne władze wszczęły śledztwo, które umorzono z powodu "niewykrycia sprawców".

Proces trzech b. milicjantów zaczął się w 1993 r. i trwał kilkanaście lat. Zapadały w nim wyroki uniewinniające lub umarzające, które potem uchylano. W końcu do więzienia trafili i odsiedzieli wyroki: Bogdan G., b. z-ca komendanta wojewódzkiego MO w Legnicy (kara roku i trzech miesięcy więzienia za kierowanie pacyfikacją) i Tadeusz J., b. dowódca plutonu ZOMO (kara dwóch i pół roku).

Ostatni z oskarżonych, Jan M., b. z-ca komendanta miejskiego MO w Lubinie, uchylał się od odbycia kary więzienia przez 10 lat od prawomocnego wykroku, który zapadł 2007. Ostatecznie w 2017 r. Sąd Apelacyjny we Wrocławiu nakazał M. odbyć karę 3,5 roku więzienia.

Wszyscy oskarżenie zostali skazani za "sprawstwo kierownicze zabójstwa trzech osób" podczas manifestacji w Lubinie w sierpniu 1982 r.(PAP)

autor: Piotr Doczekalski

pdo/ pat/