Defilada oddziałów Ludowego Wojska POlskiego w Warszawie 19 stycznia 1945 r. , kadr z filmu propagandowego. Fot. z zasobu IPN, sygn. IPN BU pf 2361
17 stycznia 1945 r. oddziały 1 Armii Wojska Polskiego oraz Armii Czerwonej wkroczyły do zrujnowanej Warszawy, napotykając niewielki opór niemieckich oddziałów osłonowych. Po kilku godzinach walk Niemcy, obawiając się okrążenia, podjęli decyzję o opuszczeniu miasta - opowiada dr Maciej Żuczkowski w podcaście IPN.
Szacuje się, że w walkach zginęło około 110 żołnierzy tzw. ludowego Wojska Polskiego, z których większość padła ofiarą wybuchów pułapek pozostawionych przez Niemców. Następnie, w tym samym czasie, gdy Sowieci ogłosili światu wyzwolenie Warszawy, na prawobrzeżnej części miasta funkcjonowały już aktywnie katownie NKWD i UB, prowadzące brutalne represje wobec mieszkańców i żołnierzy Armii Krajowej.
Zajęcie miasta nastąpiło w wyniku tzw. operacji warszawskiej trwającej od 14 do 17 stycznia 1945 r., w której brały udział 1 Armia WP oraz 47 i 61 Armia 1 Frontu Białoruskiego. Była ona częścią wielkiej ofensywy rozpoczętej przez Armię Czerwoną 12 stycznia 1945 r., nazwanej „operacją wiślańsko-odrzańską”. Obie armie sowieckie, tj. 61 działająca z przyczółka warecko-magnuszewskiego oraz 47 nacierająca od strony Modlina, uderzyły w kierunku Błonia oskrzydlając Warszawę z północnego i południowego zachodu, tworząc tzw. kocioł warszawski, w którym znalazła się niemiecka 9 Armia. Na Warszawę bezpośrednio uderzała 1 Armia WP (w składzie: 1, 3 i 4 Dywizja Piechoty), 2 Dywizja Piechoty, po przeprawie w okolicach Jabłonny na Kępę Kiełpińską, podjęła działania zaczepne na północnych krańcach stolicy.
Po kilku godzinach walk Niemcy, obawiając się okrążenia, podjęli decyzję o opuszczeniu miasta. Sporadyczne starcia miały miejsce w rejonie Lasku Bielańskiego, Dworca Głównego oraz na skrzyżowaniu Alei Jerozolimskich i Nowego Światu. Około godziny 15.00 ruiny stolicy zostały oczyszczone z obecności nieprzyjaciela. Wkraczające oddziały Armii WP oraz Armii Czerwonej zastały przerażający widok wymarłego miasta.
Więcej można przeczytać tutaj: https://ipn.gov.pl/pl/dla-mediow/komunikaty/205989,TEKSTAUDIO-80-lat-temu-Sowieci-wkroczyli-do-zrujnowanej-Warszawy.html
Podcast dostępny tutaj: https://ipn.gov.pl/dokumenty/zalaczniki/1/1-1032009.mp3
wus/
