Źródło: organizator
Z okazji 85. rocznicy pierwszej deportacji Polaków z okupowanych Kresów Wschodnich II RP do ZSRS. Instytut Pileckiego zaprasza na debatę pt. „Ostatnia sobota w ojczyźnie”. Spotkanie odbędzie się w poniedziałek, 10 lutego w Warszawie.
Uczestnicy debaty przybliżą historię deportacji, opowiedzą o warunkach życia i sytuacji Polaków na Dalekim Wschodzie po 1940 r. a także przypomną historie zesłańców i ich rodzin. W dyskusji wezmą udział: prof. Daniel Boćkowski (Uniwersytet w Białymstoku, Instytut Historii PAN w Warszawie), dr Tomasz Danilecki (Muzeum Pamięci Sybiru), dr hab Damian Markowski (Instytut Pileckiego w Warszawie).
Deportacja z 10 lutego 1940 r, była jedną z czterech deportacji zaplanowanych i przeprowadzonych przez NKWD. Znany badacz zagadnienia sowieckich represji na obywatelach polskich Aleksander Gurjanow z moskiewskiego „Memoriału” ustalił, że osadników i leśników z zachodnich obwodów Ukraińskiej i Białoruskiej SRR wywieziono w lutym 1940 r. w 98 transportach (138 616 osób) oraz jeszcze w dwóch późniejszych, co oznaczało, że ogółem deportowano ok. 143 tys. osób. Jednak dostępny obecnie materiał źródłowy nie pozwala jednoznacznie i definitywnie określić dokładnej liczby wysiedlonych.
Podczas wydarzenia zaprezentowany zostanie również audioserial „W Nowej Zelandii zaczyna się dzień. Opowieść o dzieciach z Pahiatua” zrealizowany we współpracy z Polskim Radiem, przybliżający historie polskich dzieci deportowanych w głąb Związku Sowieckiego.
Audioserial zrealizowany przez Instytut Pileckiego wspólnie z Polskim Radiem opowiada historie polskich dzieci, które po tym jak zostały deportowane w głąb ZSRS, kilka lat błąkając się po świecie, znajdują schronienie w Pahiatua, w Nowej Zelandii.
„Podczas wydarzenia, 10 lutego, wysłuchamy historii Anki Bednarskiej, która spisywała własne przeżycia od wybuchu wojny aż do grudnia 1946 roku. Swoją drogę przez ZSRS, Persję i Indie aż do Wellingtonu opisała w pięciu zeszytach” – informuje instytut.
Martyna Wojtkowska, autorka podcastu, znalazła wcześniej nie publikowane pamiętniki w rodzinnym archiwum rodziny Bednarskich. Ze wspomnień Bednarskiej wynika, że jej siostry wyparły wojenne wspomnienia. Tak bardzo, że dzieci jednej z sióstr nie wierzą w historię tułaczki przez Syberię i podróż do Nowej Zelandii. -To niemożliwe, że można przeżyć coś takiego - mówią.
W stołecznym Domu Bez Kantów przygotowane zostały punkty odsłuchu audioserialu, które będą dostępne przez cały weekend poprzedzający wydarzenie w Galerii DBK.
Spotkanie odbędzie się w poniedziałek, 10 lutego 2025 roku o godzinie 18:00 w Galerii Instytutu Pileckiego w Domu Bez Kantów (ul. Krakowskie Przedmieście 11, Warszawa), wstęp wolny. (PAP)
