Anoplognathus viridiaeneus, powszechnie znany jako chrząszcz bożonarodzeniowy, to chrząszcz z rodziny posokowatych pochodzący z wschodniej Australii. Fot. (c) Nigel Main, some rights reserved (CC BY), CC BY 4.0 <https://creativecommons.org/licenses/by/4.0>, via Wikimedia Commons
Nie tylko renifery, wół, osioł czy wielbłądy kojarzone są z Bożym Narodzeniem. W kulturze anglosaskiej z tym świętem kojarzone są np. rudzik czy świnka. Australia ma swoje bożonarodzeniowe chrząszcze.
Rzeczniczka Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu Iwona Cieślik powiedziała, że symbolika Bożego Narodzenia pełna jest zwierząt. Wiele z nich dla nas, osób z tej części Europy, może być zaskakujących.
Choć charakterystyczne niewielkie ptaki – rudziki – nie występują na kartach Biblii, są ściśle kojarzone z Bożym Narodzeniem w kulturze anglosaskiej. Na Wyspach Brytyjskich są symbolem nadziei w najciemniejszym okresie roku – na zimę nie odlatują w cieplejsze miejsca.
– Ten uroczy i niewielki ptak często przedstawiany jest na kartkach bożonarodzeniowych, świątecznych ozdobach czy w literaturze. Rudzik stał się synonimem zimowego spokoju i bliskości – powiedziała Iwona Cieślik.
Czerwone upierzenie tych ptaków w XIX wieku kojarzone było z czerwonymi mundurami listonoszy. Rudziki zaczęły więc występować na bożonarodzeniowych kartkach jako „świąteczni posłańcy”.
Świnka to symbol wywodzący się z przedchrześcijańskiej Europy Północnej; w kulturach germańskich i nordyckich dzik był centralnym zwierzęciem zimowego święta Yule. Chrześcijaństwo oswoiło ten symbol. W dawnej Anglii świnie kojarzone były z bezpieczeństwem żywnościowym. Stopniowo świnka zaczęła funkcjonować jako symbol świątecznego dobrobytu i szczęścia.
Jednak jednym z bardziej zaskakujących, z naszej środkowoeuropejskiej perspektywy, zwierzęcych symboli świąt jest – jak zauważyła rzeczniczka poznańskiej uczelni – niezwykłej urody chrząszcz z rodziny Scarabaeidae (poświętnikowate), żyjący u wschodnich wybrzeży Australii.
– Jego zwyczajowa nazwa to King Christmas beetle. Jest to najładniejszy przedstawiciel rodzaju owadów, który określany jest zbiorczo jako Australian Christmas beetles. Swoją popularność zawdzięczają złotawemu i błyszczącemu ubarwieniu, które przypomina bożonarodzeniowe ozdoby – powiedziała.
Dorosłe chrząszcze licznie pojawiają się od listopada do lutego, osiągając szczyt aktywności w czasie Świąt Bożego Narodzenia.
Poza wszystkim nie można zapominać, że w Australii Boże Narodzenie przypada w środku lata. Pojawienie się chrząszczy w grudniu było przez dekady naturalnym znakiem rozpoczęcia świąt. Dziś jest też nieformalnym znakiem zmian klimatycznych i presji środowiskowej – od kilkunastu lat obserwuje się systematyczny spadek liczebności Christmas beetles. (PAP)
rpo/ bar/
