Uroczystości 68. rocznicy wybuchu powstania warszawskiego przed pomnikiem Gloria Victis na Powązkach. Fot. PAP/R. Guz
O godne uczczenie pamięci warszawskich powstańców zaapelowali w poniedziałek prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz, wiceprezes Związku Powstańców Warszawskich Edmund Baranowski i prezes Światowego Związku Żołnierzy AK Leszek Żukowski. W piątek minie 70 lat od wybuchu powstania.
"Zwracamy się do mieszkańców Warszawy, aby jak co roku 1 sierpnia w godzinę W uczcili minutą ciszy pamięć o powstańcach warszawskich. W tym roku obchody będą miały nadzwyczajny charakter, świętujemy bowiem 70. rocznicę wybuchu powstania, podczas którego do nierównej walki o wolność stanęli żołnierze Armii Krajowej i cywilni mieszkańcy stolicy. Ich postawa stała się dla następnych pokoleń wzorem determinacji, poczucia obowiązku i patriotycznego zaangażowania" - zaapelowała prezydent wraz z prezesami organizacji kombatanckich.
"Zapraszamy wszystkich warszawiaków do udziału w obchodach 70. rocznicy powstania warszawskiego. Uczcijmy wspólnie pamięć o jego bohaterach w zgodzie i spokoju" - wezwała.
W apelu podkreślono, że w tegorocznych obchodach rocznicowych wezmą udział także ci z powstańców, których sytuacja polityczna w powojennej Polsce zmusiła do emigracji bądź znaleźli się z dala od kraju jeszcze podczas działań wojennych. "Powitamy ich tym serdeczniej, że nie zważając na trudy podróży przybędą do nas z różnych bardzo odległych stron świata" - zaznaczono.
Kulminacyjnym punktem obchodów 1 sierpnia jest tradycyjnie uroczystość pod pomnikiem Gloria Victis na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, gdzie spoczywają uczestnicy walk sprzed 70 lat. W godzinie W hołd bohaterom oddają kombatanci, warszawiacy i przedstawiciele władz państwowych. W ostatnich latach uroczystości te zakłócane były gwizdami i buczeniem, mimo apeli weteranów o godne uczczenie pamięci powstańców.
Baranowski powiedział PAP, że uczestnicy walk w imieniu swoich "poległych kolegów, towarzyszy broni, którzy spoczywają na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach" zaapelują jeszcze w piątek, bezpośrednio przed uroczystością, "by zapewnić im właśnie tego dnia, by mogli spoczywać spokojnie". "Być może taki apel w imieniu już nieżyjących trafi do świadomości tych, którzy za wszelką cenę chcieliby coś zamanifestować" - podkreślił.
Wiceprezes Związku Powstańców Warszawskich Edmund Baranowski: uczestnicy walk w imieniu swoich "poległych kolegów, towarzyszy broni, którzy spoczywają na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach" zaapelują jeszcze w piątek, bezpośrednio przed uroczystością, "by zapewnić im właśnie tego dnia, by mogli spoczywać spokojnie".
Na tegoroczne obchody 70. rocznicy zrywu przyjadą powstańcy z całego świata. Jak podała Gronkiewicz-Waltz, udział w obchodach potwierdziło 1,2 tys. uczestników walk mieszkających w kraju i za granicą, w tym 674 osoby skorzystają z zaproszenia warszawskiego ratusza.
Prezydent Warszawy zaprosiła na obchody także władze 11 miast, stolic państw alianckich oraz tych miast, które wspierały powstańców w czasie walk; tradycyjnie zaproszone zostały także władze Berlina. Według Gronkiewicz-Waltz gotowość do przyjazdu zadeklarowali m.in. burmistrz Londynu Boris Johnson, burmistrz Wellington Celia Wade-Brown, wicemer Paryża Patrick Klugman.
Na poniedziałkowej konferencji przedstawiono program obchodów 70. rocznicy powstania warszawskiego, które rozpoczną się we wtorek 29 lipca uroczystościami przy kamieniu "Żołnierzom Żywiciela" na Żoliborzu.
We wtorek w Berlinie odbędzie się otwarcie wystawy poświęconej powstaniu. W wernisażu w Centrum Dokumentacyjnym Topografia Terroru - w miejscu, z którego prawdopodobnie Heinrich Himmler wydał 70 lat temu rozkaz unicestwienia Warszawy - udział wezmą prezydenci Polski Bronisław Komorowski i Niemiec Joachim Gauck.
W środę prezydent Bronisław Komorowski podczas uroczystości w Muzeum Powstania Warszawskiego wręczy powstańcom odznaczenia państwowe. Następnie na dziedzińcu stołecznego ratusza odbędzie się piknik dla powstańców, podczas którego prezydent Warszawy przywita powstańców. Zostanie też pokazany spektakl "Młoda Warszawa. Życie codzienne walczącej stolicy". Wieczorem na Stadionie Narodowym zaplanowano pokaz specjalny filmu Jana Komasy "Miasto 44".
W czwartek - w przeddzień rocznicy wybuchu powstania - będzie miała miejsce uroczysta sesja Rady Warszawy na Zamku Królewskim. Wieczorem przy Pomniku Powstania Warszawskiego odbędzie się polowa msza i uroczysty apel poległych. Wieczorem odbędzie się tam widowisko "Śpiew Murów", według scenariusza i w reżyserii Jerzego Bielunasa.
1 sierpnia - dniu, w którym 70 lat temu wybuchło powstanie - obchody rozpoczną się rano pod budynkiem przy ul. Filtrowej, w którym dowódca Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej płk. Antoni Chruściel "Monter" podpisał rozkaz rozpoczęcia powstania. Następnie spod pomnika "Mokotów Walczący - 1944" wyruszy Marsz Mokotowa, który przejdzie pod obelisk poświęcony pamięci 119 pomordowanych powstańców "Baszty" przy ul. Dworkowej.
W południe w Ogrodzie Saskim rocznica wybuchu powstania zostanie uczczona posadzeniem Drzewa Pamięci. Wczesnym popołudniem zaplanowano uroczystości przy pomnikach gen. Stefana Roweckiego "Grota" oraz Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej.
Bezpośrednio przed uroczystościami przy pomniku Gloria Victis na Wojskowych Powązkach zostaną złożone kwiaty przy grobie gen. Chruściela "Montera". O godz. 17 w godzinie W - hołd powstańcom przy pomniku Gloria Victis oddadzą przedstawiciele władz, kombatanci i mieszkańcy stolicy.
Kolejne uroczystości zaplanowano przy Pomniku "Polegli-Niepokonani" na wolskim Cmentarzu Powstańców Warszawy.
Wieczorem na Kopcu Powstania Warszawskiego tradycyjnie rozpalone zostanie Ognisko Pamięci, które będzie płonąć przez 63 dni.
O północy w Muzeum Powstania Warszawskiego odbędzie się premierowy pokaz spektaklu-oratorium "Pamiętnik z powstania warszawskiego" w reżyserii Krystyny Jandy i z muzyką Jerzego Satanowskiego. (PAP)
mce/ ls/ gma/
