W Białymstoku wręczono nagrody IPN "Świadek historii"

Spośród 33 zgłoszonych kandydatur, w tym roku uhonorowano: płk. Tadeusza Czerkawskiego (pośmiertnie), Jana Radkiewicza, kpt. Weronikę Topór (pośmiertnie), Zygmunta Wieryszko, Stanisława Wiśniewskiego oraz szkołę podstawową nr 2 im. Mikołaja Kopernika w Łapach niedaleko Białegostoku.

Prezes IPN Łukasz Kamiński podkreślił w czasie uroczystości, że pamięć jest "ważnym fundamentem, na którym budujemy przyszłość naszego państwa i naszego narodu". Mówił o znaczeniu relacji naocznych świadków wydarzeń historycznych, ale również działaniach różnych instytucji czy środowisk.

Prezes IPN Łukasz Kamiński podkreślił, że pamięć jest "ważnym fundamentem, na którym budujemy przyszłość naszego państwa i naszego narodu". Mówił o znaczeniu relacji naocznych świadków wydarzeń historycznych, ale również działaniach różnych instytucji czy środowisk.

"Bez państwa wsparcia nie osiągnęlibyśmy tego wszystkiego, co udało nam się przez te 15 lat zrealizować" - mówił, nawiązując do obchodów 15. rocznicy powstania IPN.

"Tyle po nas pozostanie, ile ci młodzi poniosą w pamięci o nas" - powiedział, w imieniu nagrodzonych, dyrektor szkoły w Łapach Andrzej Gąsowski. Dziękował IPN, że od kilku lat wspomaga jego placówkę w - jak to ujął - "przywracaniu pamięci żołnierzy niezłomnych na ziemi łapskiej".

W imieniu Tadeusza Czerkawskiego wyróżnienie odebrała żona. To Sybirak, więzień NKWD, żołnierz 3 Dywizji Strzelców Karpackich, uczestnik kampanii włoskiej, kawaler Orderu Virtuti Militari. W latach 90. XX wieku był współzałożycielem i wieloletnim prezesem Stowarzyszenia Byłych Żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie "Karpatczycy" i Stowarzyszenia Klubu Przyjaciół, Szkół i Organizacji Monte Cassino, które zrzesza szkoły z całego kraju kultywujące pamięć o walkach żołnierzy polskich we Włoszech. Zmarł w 2012 roku.

Kolejny wyróżniony to Jan Radkiewicz, żołnierz AK i NZW. Od lat 80. XX wieku - jak podaje IPN - angażował się w upamiętnianie miejsc pamięci narodowej na terenie powiatu bielskiego. Z jego inicjatywy powołano lokalne organizacje mające na celu opiekę nad miejscami pamięci narodowej, m.in. Związek Piłsudczyków czy Regionalny Komitet Obrony Pamięci Narodowej.

Szkoła Podstawowa nr 2 im. M.Kopernika w Łapach od kilku lat aktywnie angażuje się w "budowanie świadomości patriotycznej i historycznej swoich uczniów oraz wszystkich mieszkańców Łap". Aktywnie bierze udział w ogólnomiejskich obchodach kolejnych rocznic procesu sądowego kpt. Kazimierza Kamieńskiego "Huzara", który odbył się w Łapach w 1952 r.

Kpt Weronika Topór - Sybiraczka, żołnierz II Korpusu Armii Polskiej gen. Władysława Andersa, uczestniczka kampanii włoskiej. Jedna ze współzałożycielek białostockiego Oddziału Związku Sybiraków, a następnie Krajowego Związku Byłych Żołnierzy PSZ na Zachodzie. Inicjatorka i współfundatorka budowy pomników, tablic oraz nadania szkołom i miejscom publicznym imion bohaterów związanych z walką żołnierzy PSZ na Zachodzie. Zmarła w 2012 roku.

Kapitan Zygmunt Wieryszko - członek ZWZ-AK, uczestnik Akcji "Burza", represjonowany przez NKWD, aktywny członek Światowego Związku Żołnierzy AK. W 1980 r. - jak podaje IPN - zaangażowany w tworzenie NSZZ "Solidarność", za co był represjonowany. Inicjator umieszczenia w kilku kościołach tablic upamiętniających akowców i w budowę pomnika Ofiar Rządów Totalitarnych w Wysokiem Mazowieckiem.

Stanisław Wiśniewski - żołnierz 9. Pułku Strzelców Konnych AK. We wrześniu 1944 r. uczestnik ostatniej bitwy pułku z Niemcami na Czerwonym Bagnie. Po 1989 r. zaangażowany w działania na rzecz integracji byłych żołnierzy pułku, a także inicjator akcji upamiętniających 9. PSK. Jest też jednym z inicjatorów powstania grupy rekonstrukcyjnej 9 PSK.

Zainicjowana w IPN w Białymstoku nagroda "Świadek historii" jest obecnie przyznawana także w oddziałach Instytutu w Poznaniu, Łodzi, Krakowie, Rzeszowie, Szczecinie i Gdańsku. Jak dotąd w białostockim oddziale IPN przyznano je siedem razy; łącznie otrzymało ją ponad 60 osób. (PAP)

rof/ swi/ pz/