Minister edukacji Joanna Kluzik-Rostkowska. Fot. PAP/T. Waszczuk
19 kwietnia - rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim - to dzień ważny nie tylko w historii Żydów polskich, w historii Polski, ale i całego świata - powiedziała minister edukacji Joanna Kluzik-Rostkowska i zaapelowała o udział w akcji "Żonkile".
W czwartek przed gmachem Ministerstwa Edukacji Narodowej Kluzik-Rostkowska otworzyła wystawę plenerową w związku ze zbliżającą się 72. rocznicą wybuchu powstania. Można zobaczyć na niej archiwalne zdjęcia ukazujące życie w getcie warszawskim.
"19 kwietnia 1943 r. rozpoczęła się ostateczna akcja likwidacji warszawskiego getta. To był ten moment, w którym w getcie wybuchło powstanie. 19 kwietnia to jest ten dzień, o którym powinniśmy pamiętać. To ważny dzień nie tylko w historii Żydów polskich, w historii Polski, ale w historii całego świata. Dlatego objęliśmy patronatem akcję rozdawania papierowych żonkili, które są symbolem pamięci o powstaniu w getcie, symbolem pamięci o bohaterach powstania" - powiedziała Kluzik-Rostkowska. Zaapelowała u udział w akcji.
Społeczno-edukacyjną akcję "Żonkile" organizuje w tym roku po raz trzeci Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. 19 kwietnia na ulicach Warszawy i innych miast w Polsce oraz za granicą wolontariusze będą rozdawać papierowe żonkile. Żonkile stały się symbolem szacunku i pamięci dzięki Markowi Edelmanowi, ostatniemu przywódcy Żydowskiej Organizacji Bojowej, który w rocznicę powstania w getcie dostawał je od anonimowej osoby. Co roku, 19 kwietnia, składał je pod Pomnikiem Bohaterów Getta Warszawskiego. W ubiegłym roku do akcji "Żonkile" przyłączyło się około 400 osób w różnym wieku, z różnych środowisk i o różnych zainteresowaniach, które rozdały około 30 tys. symbolicznych papierowych żonkili.
W tym roku w 72. rocznicę powstania w getcie warszawskim na ulice Warszawy ma wyjść 850 wolontariuszy. Do akcji włączyło się wiele organizacji społecznych, samorządów, uczelni i szkół w całej Polsce. Patronat honorowy nad akcją objęło w tym roku MEN. W akcji uczestniczyć będzie około 830 szkół z całej Polski oraz partnerzy zagraniczni – papierowe żonkile rozdawane będą także m.in. w Izraelu, USA, Australii i we Francji.
Powstanie w getcie warszawskim rozpoczęło się 19 kwietnia 1943 r., w ostatniej fazie likwidacji getta warszawskiego. Było pierwszym miejskim powstaniem w okupowanej Europie. W nierównej walce słabo uzbrojeni bojownicy Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB) i Żydowskiego Związku Wojskowego (ŻZW) stawili opór żołnierzom z oddziałów SS, Wehrmachtu, Policji Bezpieczeństwa oraz formacji pomocniczych. W tym czasie Niemcy zrównywali getto z ziemią, metodycznie paląc dom po domu. 8 maja w schronie przy ul. Miłej 18 samobójstwo popełnił przywódca powstania Mordechaj Anielewicz wraz z grupą kilkudziesięciu żołnierzy ŻOB. Nielicznym bojowcom udało się kanałami wydostać z płonącego getta.
Powstańcy w małych, rozproszonych grupach walczyli do 16 maja 1943 r. Tego dnia gen. SS Juergen Stroop ogłosił koniec akcji pacyfikacyjnej i rozkazał wysadzić w powietrze Wielką Synagogę na Tłomackiem.
Według raportów Stroopa w getcie znajdowało się podczas powstania ponad 56 tys. Żydów. Około 6 tys. zginęło na miejscu w walce, na skutek pożarów i zaczadzenia. 7 tys. Żydów Niemcy zamordowali na terenie getta, tyle samo wysłali do obozu zagłady w Treblince. Pozostała grupa ok. 36 tys. została wysłana do innych obozów, przede wszystkim do Auschwitz i Majdanka.(PAP)
dsr/ mhr/
