Stare Powązki w Warszawie. Fot. PAP/B. Zborowski
Dzień Wszystkich Świętych jest jednym z tych świąt w kalendarzu, a może jedynym, w którym zwracamy naszą uwagę nie tylko do pamięci indywidualnej, ale do przeszłości w ogóle, do wydarzeń historycznych - uważa dr Barbara Lewicka z Uniwersytetu Śląskiego.
"Na cmentarzach pojawiają się znicze nie tylko na indywidualnych grobach, ale także przy pomnikach upamiętniających konkretne wydarzenia, przy obeliskach, na których wyryte są nazwiska poległych w wojnach, bitwach, które miały miejsce wcześniej" - powiedziała w rozmowie z PAP dr Lewicka.
Jest to wydarzenie ważne także ze względów prywatnych, dlatego, że w tym czasie możemy wspomnieć naszych bliskich, spotkać się z tymi, którzy wciąż pozostają przy życiu, by wspólnie dokonać tych wspomnień dodała.
Lewicka zaznaczyła, że jest to jedno z ważnych świąt, pozostających w bliskiej relacji z religią, z Kościołem. "W tradycji katolickiej to święto obchodzono od wielu wieków. Ludzie zwracają się do Kościoła w sytuacjach ostatecznych. Stąd też ta relacja pomiędzy Kościołem a zmarłymi jest bardzo bliska" - wyjaśniła.
Dodała, że jest to czas, w którym odbywają się msze św. za zmarłych, procesje w obrębie cmentarzy. "Jest to potrzebne tym osobom, które w nich uczestniczą po to, aby z jednej strony pomodlić się za zmarłych, a z drugiej oddać im cześć" – powiedziała.
1 listopada to dzień, w którym wspomina się znanych i anonimowych, dawnych i współczesnych świętych. W chrześcijańskiej tradycji Uroczystość Wszystkich Świętych jest jednym z najbardziej radosnych świąt w Kościele.
W ciągu roku niemal każdego dnia przypada wspomnienie jednego lub kilku świętych znanych z imienia. Jednak ich liczba jest znacznie większa. Wiele osób doszło do świętości w zupełnym ukryciu i nie zostali wyniesieni na ołtarze. Stąd też święto to ma wymiar powszechny, celebruje się je w każdym kościele katolickim na świecie.
Święto to obchodzi się również w wielu kościołach protestanckich, u anglikanów i w niektórych odłamach luteranizmu.
Wszystkich Świętych rozpoczyna okres poświęcony wspomnieniom zmarłych, dlatego tego dnia – a także w kolejnych dniach – wierni odwiedzają groby bliskich, aby zapalić znicze, pomodlić się za swych bliskich zmarłych, złożyć okolicznościowe wieńce i wiązanki Zwyczaj ten jest także praktykowany przez osoby bezwyznaniowe i niewierzące, jako wyraz pamięci oraz oddania czci i szacunku zmarłym.
W pierwszych wiekach chrześcijaństwa w Kościele nie wspominano żadnych świętych. Najwcześniej zaczęto oddawać cześć Matce Bożej. Potem kultem otoczono męczenników, nawiedzając ich groby w dniu narodzin dla nieba, czyli w rocznicę śmierci. W IV wieku na Wschodzie obchodzono jednego dnia wspomnienie wszystkich męczenników. Z czasem zaczęto pamiętać o świątobliwych wyznawcach: papieżach, mnichach i dziewicach.
W 837 roku Grzegorz IV rozporządził, aby 1 listopada był dniem poświęconym pamięci nie tylko męczenników, ale wszystkich świętych Kościoła katolickiego.
W Polsce Dzień Wszystkich Świętych jest dniem ustawowo wolnym od pracy. Był także w czasach PRL, ale system komunistyczny starał się nadać mu charakter świecki i nazywano go dniem Wszystkich Zmarłych bądź Świętem Zmarłych.
Dzień Wszystkich Świętych celebrowany jest w Kościele przez odprawienie mszy świętej, podczas której księża mają na sobie białe szaty liturgiczne, symbolizujące radość i podniosły nastrój. Odbywa się ponadto uroczysta procesja na cmentarz i wspólna modlitwa nad grobami.
Wszystkich Świętych sąsiaduje w kalendarzu liturgicznym z Dniem Zadusznym (2 listopada), stanowiącym wspomnienie wszystkich zmarłych. Ponadto rozpoczyna ono oktawę Wszystkich Świętych (1-8 listopada), kiedy wierni mogą uzyskać odpust zupełny pod zwykłymi warunkami oraz odwiedzając cmentarze.
Stanisław Karnacewicz (PAP)
skz/ pz/
