Wystawę o jednej z najważniejszych postaci polskiej awangardy - Teresie Żarnowerównej przygotowuje Muzeum Sztuki w Łodzi. Zdaniem jej organizatorów, ekspozycja odkrywa twórczość i nieznane kulisy życia jednej z najbardziej radykalnych artystek międzywojennej Polski.
Jak informuje muzeum, twórczość artystki zostanie zaprezentowana na tle najważniejszych wydarzeń epoki oraz sztuki i poglądów środowiska awangardowych twórców, z którymi współpracowała. Pokazane zostaną związki z kręgiem twórców polskiego konstruktywizmu, wśród nich z Mieczysławem Szczuką, a także z politykami i działaczami lewicy okresu międzywojennego, m.in. Janem Hemplem. Podkreślone zostaną kontakty artystki z Franciszką i Stefanem Themersonami, Józefem Wittlinem, a także Czesławem Miłoszem.
Na wystawie zostanie zaprezentowany też fragment twórczości artystki z ostatnich dziesięciu lat jej życia. Prace pochodzić będą z kolekcji z Nowego Jorku, Londynu oraz ze zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi, które jako jedna z niewielu publicznych instytucji posiada w swojej kolekcji prace Teresy Żarnower. Na ekspozycji będzie też można obejrzeć dokumenty z archiwów polskich, amerykańskich, brytyjskich i niemieckich. Pokazana zostanie częściowa rekonstrukcja wystawy Żarnower prezentowanej w 1946 roku w Galerii Peggy Guggenheim w Nowym Jorku.
Wystawie towarzyszyć będzie monograficzny katalog poświęcony życiu i twórczości artystki, dostępny w polskiej i angielskiej wersji językowej. W publikacji znajdą się teksty m.in. o sztuce Żarnowerówny w okresie międzywojennym, jej życiu i twórczości w ostatnich dziesięciu latach jej życia, czy teksty mówiące o cyklach fotomontaży z czasów wojny, poświęconych obronie Warszawy i wojskom kanadyjskim. W katalogu znajdzie się także kalendarium życia i twórczości artystki, katalog znanych dzieł, dokumenty i bibliografia, a także reprodukcje wszystkich prac.
Jak informuje muzeum Teresa Żarnower (1897-1949) urodziła się w zasymilowanej rodzinie żydowskiej. Podczas artystycznej edukacji zainteresowała się "ideami awangardy, zafascynowała ją bezkompromisowość radykalnej sztuki o konstruktywistycznym rodowodzie". Utrzymywała kontakty z komunistycznym środowiskiem działaczy robotniczych, stając – wraz ze swoim partnerem Mieczysławem Szczuką – zdecydowanie po lewej stronie polskiej sceny politycznej.
Pod koniec 1937 roku wyjechała do Francji. W 1940 roku została zmuszona do ucieczki z ogarniętej wojną Europy, z Paryża przez południe Francji i Hiszpanię dotarła do Lizbony, w której spędziła 14 miesięcy, czekając na wizę amerykańską. Następnie znalazła się w Montrealu w Kanadzie, gdzie spędziła kolejnych 17 miesięcy. Ostatecznie do Nowego Jorku dotarła dopiero w połowie 1943 roku. Tam znalazła szansę na dalszy artystyczny rozwój, zorganizowano jej indywidualną wystawę w słynnej galerii Peggy Guggenheim Art of This Century.
Teresa Żarnower wzięła też udział w wystawie inaugurującej działalność The Jewish Museum. W Stanach Zjednoczonych stworzyła gwasze i rysunki, jak również relief "Powstanie w Getcie Warszawskiem".
Wystawa czynna będzie od 19 września do 23 listopada 2014 roku. (PAP)
jaw/ dym/
