Jeden z obrazów I. Marchuka. Źródło: Kordegarda
"Genotyp wolności" to pierwsza wystawa Ivana Marchuka, wybitnego ukraińskiego artysty w Polsce. W warszawskiej Kordegardzie będzie można oglądać obrazy twórcy, którego brytyjski „The Daily Telegraph" umieścił na liście setki geniuszów współczesności.
Ivan Marchuk nazywany jest narodowym artystą Ukrainy; jest laureatem państwowej nagrody imienia Tarasa Szewczenki. Jako jedyny artysta ukraiński zaliczony jest do Złotej Gildii Akademii Sztuki Współczesnej w Rzymie. Z kolei brytyjski dziennik "The Daily Telegraph" wymienił nazwisko Ivana Marchuka na liście setki geniuszów współczesności, tworzących nowy obraz świata.
Na wystawie w Kordegardzie pokazane zostaną 33 obrazy tego wybitnego współczesnego malarza ukraińskiego. Są to obrazy realistyczne, hiperrealistyczne i surrealistyczne - reprezentujące główne nurty malarstwa Marchuka. Są piękne i niepokojące, wszystkie jakby pokryte siatką linii, przypominających delikatne gałęzie drzew. Artysta kiedyś powiedział, że "żadna ze znanych mu technik malarskich nie jest w stanie oddać piękna korony bezlistnego drzewa".
W swoim malarstwie osiąga niezwykłe, oryginalne efekty dzięki wymyślonej przez siebie malarskiej technice nazwanej "plątanizmem". Narodziła się ona w 1972 roku. Artysta przypomniał sobie, jak w dzieciństwie pomagał ojcu wyplatać dywany. Podobną technikę zastosował w sztuce, uzyskując niepowtarzalny efekt plątaniny delikatnych linii, które w magiczny sposób odtwarzały fakturę gałęzi i pni drzew, zimowe krajobrazy, postaci.
W 1973 r. Marchuk stworzył cykl „Kwitnięcia”; powstały wtedy płótna, na których malował kwiaty realistyczne i surrealistyczne. Następnym krokiem były przedstawienia kwiatów w stylu nowoczesnego konstruktywizmu w cyklu „Kolorowe preludia”. Krytycy zachwycali się lekkością tych akwarelowych dzieł.
W dorobku artysty jest blisko pięć tysięcy obrazów, znajdujących się w muzeach i prywatnych kolekcjach na pięciu kontynentach. Odbyło się już ponad sto wystaw artysty w galeriach Kijowa, Moskwy, Paryża, Sydney, Toronto, Detroit, Nowego Jorku i Filadelfii oraz w małych miasteczkach, których liczby nie da się zliczyć - jak podkreślają organizatorzy obecnej wystawy.
Na przełomie lat 70. i 80. Marchuk malował przede wszystkim portrety: powstały wówczas portrety malarza Romana Selskiego, aktora Bohdana Stupki, konstruktora lotniczego Olega Antonowa, kardiologa Mykoły Amosowa czy córek poety Dmytra Pawłyczki. Na początku 1986 r. powstał jego tryptyk „Monolog”. Na spustoszonej, spękanej ziemi widać poranione tarninowymi kolcami, zrozpaczone ludzkie dusze – apokaliptyczna wizja świata i przestroga. Po kilku tygodniach nastąpił wybuch w Czarnobylu - można przeczytać w komentarzu do wystawy.
Dla artysty prawdziwą apokalipsą było prawie dwadzieścia lat życia na Ukrainie - jak napisano w materiałach biograficznych artysty. Jego innowacyjne dzieła budziły agresję, nie znalazły miejsca w oficjalnym obiegu radzieckiej sztuki. Marchuk w latach 70. był prześladowany i ignorowany, nieustannie toczył walkę o przetrwanie, co poskutkowało jego odmową przystąpienia do Związku Malarzy (bez tej legitymacji były problemy nawet ze zdobyciem farby). Jednak paradoksalnie właśnie w tym czasie zyskał uznanie szerokiego grona odbiorców dzięki organizowaniu z reguły nielegalnych wystaw w swoim mieszkaniu lub pracowni.
Pierwsza oficjalna wystawa Marchuka została zorganizowana nie w jego ojczyźnie, ale w Moskwie w 1979 roku, na Małej Gruzińskiej. Cieszyła się ogromnym powodzeniem. Na Ukrainie pierwsza oficjalna indywidualna wystawa artysty miała miejsce w 1990 roku w Narodowym Muzeum Sztuki. Poprzedzała ją długa emigracja. Od 1988 do 2001 roku artysta żył i pracował w Australii, Kanadzie, USA. W 2001 r. powrócił na Ukrainę.
W dorobku artysty jest blisko pięć tysięcy obrazów, znajdujących się w muzeach i prywatnych kolekcjach na pięciu kontynentach. Odbyło się już ponad sto wystaw artysty w galeriach Kijowa, Moskwy, Paryża, Sydney, Toronto, Detroit, Nowego Jorku i Filadelfii oraz w małych miasteczkach, których liczby nie da się zliczyć - jak podkreślają organizatorzy obecnej wystawy.
Wystawa w Warszawie, której kuratorką jest Tamara Strypko, zostanie otwarta z okazji rocznicy zakończenia rewolucji na Majdanie. W uroczystym otwarciu wezmą udział Ivan Marchuk, minister kultury Ukrainy Wiaczesław Kyrylenko, minister kultury i dziedzictwa Narodowego w Polsce Małgorzata Omilanowska oraz Ambasador Ukrainy w Polsce Andrij Deszczyca. Ministrowie kultury Ukrainy i Polski objęli wystawę honorowym patronatem.
Organizatorami wystawy są Towarzystwo Przyjaciół Ukrainy pod kierownictwem Weroniki Marczuk oraz Narodowe Centrum Kultury.
Ekspozycja obrazów Ivana Marchuka pt. "Genotyp wolności" będzie czynna od 18 lutego do 8 marca w Galerii Kordegarda. (PAP)
abe/ mhr/
