Żywoty arcybiskupów gnieźnieńskich Jana Długosza na wystawie “Sacrum Poloniae Iubileum 966-2016”. Fot. PAP/L. Szymański
Początkom państwa polskiego i jego chrystianizacji poświęcona jest wystawa "Sacrum Poloniae Iubileum 966 –2016", którą od czwartku można oglądać w Zamku Królewskim w Warszawie. Wystawa jest prezentacją wątków i zjawisk związanych z początkami państwa polskiego i jego chrystianizacją. Ich ilustracją są obiekty o znacznej wartości historycznej i artystycznej.
"Zamek warszawski musiał zaprezentować tę wystawę, dotyczącą czasów, kiedy Polska za panowania Mieszka I i Bolesława Chrobrego z impetem wpisała się w historię chrześcijańskiej Europy - powiedział podczas środowej konferencji Przemysław Mrozowski, p.o. dyrektor Zamku Królewskiego i komisarz wystawy. - I choć nie pokazuje ona wszystkich dzieł, które ocalały w publicznych i kościelnych zbiorach z czasów zakładania chrześcijaństwa w Polsce, to jest jednak rodzajem flesza, olśnienia tymi kilkoma wspaniałymi dziełami średniowiecznymi, które, można mieć nadzieję, poruszą uczucia i wyobraźnię zwiedzających".
Publiczność będzie miała okazję zobaczyć dzieła rzadko eksponowane, a wśród nich "Sakramentarz tyniecki". Jest to licząca kilkadziesiąt kart księga iluminowana; barwiona purpurą i pisana złotem. Okazale zdobiony kodeks to najstarszy rękopis liturgiczny znajdujący się nieprzerwanie w polskich zbiorach od XI stulecia. Egzemplarz należący niegdyś do klasztoru w Tyńcu powstał ok. 1060-1070 r. w rejonie Kolonii.
Na wystawie - jak zaznaczył komisarz wystawy Przemysław Deles - "Sakramentarz tyniecki" jest otwarty na stronie, na której przedstawiona jest miniatura Chrystusa w majestacie - Maiestas Domini - w mandorli, symbolu doskonałości, udzielającego błogosławieństwa, trzymającego Ewangelię na kolanach i otoczonego przez symbole czterech Ewangelistów.
Prawdziwą ozdobą ekspozycji poświęconej jubileuszowi 1050-lecia Chrztu Polski - jak podkreślają organizatorzy - jest jedno z czołowych dzieł warsztatu malarskiego Stanisława Samostrzelnika - "Żywoty arcybiskupów gnieźnieńskich" Jana Długosza, zdobione wielobarwnymi portretami prymasów i biskupów krakowskich, a przede wszystkim patronów Królestwa Polskiego, wśród nich – świętego Wojciecha.
Na wystawie pokazany został również "Rocznik Świętokrzyski Dawny" - najstarszy zachowany polski rocznik, który powstał w Gnieźnie w pierwszej połowie XII wieku. W nim znajduje się słynny wpis informujący o przyjeździe do polski Dobrawy i przyjęciu chrztu przez księcia Mieszka I w 966 r.
Pośród przedmiotów eksponowanych na wystawie zwraca uwagę kute w srebrze naczynie - jest to związana z wprowadzeniem nowej religii i budową organizacji kościelnej tzw. czara włocławska. Ozdobiona jest grawerowanymi i nidlowanymi medalionami ze scenami z Księgi Sędziów z historią Gedeona. Wykonana w X wieku należy do najstarszych naczyń liturgicznych zachowanych w naszym kraju.
Obejrzeć też można denary Księcia Bolesława Chrobrego z napisem PRINCE(P)S POLONIE, który jest najstarszym zachowanym do dziś zapisem nazwy Polski.
Oś wystawy stanowi replika słynnych drzwi gnieźnieńskich, które zostały stworzone w drugiej połowie XII wieku do katedry w Gnieźnie. To jedno z najsłynniejszych dzieł sztuki romańskiej, przedstawiające żywot św. Wojciecha.
Zwieńczeniem ekspozycji jest zaś replika kopii włóczni św. Maurycego, jednego z najważniejszych insygniów władzy cesarskiej, podarowana przez cesarza Ottona III księciu Bolesławowi Chrobremu w 1000 roku. Dzieło to pozostaje pierwszoplanowym symbolem suwerenności państwa polskiego.
Wystawie towarzyszy publikacja ze szkicami historycznymi Przemysława Delesa pt. "Przyjęcie chrześcijaństwa i kult Św. Wojciecha a budowa państwa i kościoła w Polsce" oraz Przemysława Mrozowskiego pt. "Dziedzictwo artystyczne Polski u progu chrześcijaństwa".
Obiekty prezentowane na wystawie pochodzą ze zbiorów: Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie, Biblioteki Narodowej w Warszawie, Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Okręgowego w Toruniu i Zamku Królewskiego w Warszawie.
Wydarzenia towarzyszące ekspozycji to: wykład "Via Francigena – średniowiecznym szlakiem do Rzymu". który odbędzie się 17 lipca w Sali Odczytowej; poprowadzi go Magdalena Tworzowska oraz specjalne niedzielne projekcje filmowe. Z cyklu "Historia w ożywionych obrazach" pokazany będzie film w reż. Marka Brodzkiego – "Jan Matejko. Zaprowadzenie chrześcijaństwa".
Wystawa będzie czynna do 7 sierpnia 2016 r. (PAP)
abe/ agz/
