W skansenie archeologicznym Karpacka Troja w Trzcinicy k. Jasła na Podkarpaciu zainaugurowano w sobotę ogólnopolską 24. edycję Europejskich Dni Dziedzictwa. W ramach imprezy w ten i przyszły weekend, w blisko 500 miejscowościach w całej Polsce, zaplanowano ok. 1,5 tys. imprez.
Ich koordynatorem w naszym kraju jest Narodowy Instytut Dziedzictwa, a główny cel przedsięwzięcia to popularyzacja i upowszechnianie wiedzy o zabytkach i dziedzictwie kulturowym. Od 2007 r. każda edycja ma temat przewodni. Tegorocznym hasłem jest "Gdzie duch spotyka się z przestrzenią: świątynie, arcydzieła, pomniki".
W Karpackiej Troi m.in. kilkanaście grup rekonstrukcyjnych w sobotę i niedzielę przypomina życie codzienne w czasach chrztu Polski. W Trzcinicy pomiędzy VIII a XI w. istniał centralny gród jednego z plemion słowiańskich.
"Rekonstruktorzy odtwarzają różnorodne sceny z życia naszych przodków, które zakończy chrzest księcia grodu Wały Królewskie. Widowiska są utrzymane w aranżacji wczesnośredniowiecznej" – powiedział w sobotę PAP dyrektor Muzeum Podkarpackiego w Krośnie Jan Gancarski; skansen w Trzcinicy jest oddziałem krośnieńskiego muzeum.
Inscenizacje prezentują rzemiosła słowiańskie, stroje Słowian, ich uzbrojenie i sposoby walki, a także obrzędowość, która towarzyszyła ważnym wydarzeniom. Można zajrzeć też do ich domostw. "Naszym adresatem są zarówno dorośli, jak i najmłodsi; dla tych ostatnich przygotowano m.in. zajęcia w Salce Małego Odkrywcy" – dodał Gancarski.
Dodatkowo w sobotę przygotowano pokaz filmów o tematyce archeologicznej. Z kolei w niedzielę archeolog prof. Michał Parczewski wygłosi wykład o pierwszych chrześcijanach na północ od Karpat i Sudetów.
Zdaniem Gancarskiego, "uczestnicy imprezy mogą przekonać się, ile elementów z tradycji słowiańskiej jest obecnych w dzisiejszym świecie".
Skansen w Trzcinicy powstał w 2011 r. w miejscu, gdzie na początku lat 90. XX w. odkryto najstarsze w Polsce, ufortyfikowane osady sprzed ponad czterech tys. lat oraz monumentalne grodzisko wczesnośredniowieczne. Zajmuje powierzchnię 8 ha; znajduje się na niej ponad 150 metrów zrekonstruowanych wałów obronnych, 18 chat oraz dwie bramy prowadzące do grodu.
Na początku epoki brązu w Trzcinicy zbudowano pierwszą osadę warowną. Otoczona była wałem z palisadą. W latach 2000-1650 przed Chrystusem mieszkała w niej ludność grupy pleszowskiej kultury mierzanowickiej, pozostającej pod silnymi wpływami zakarpackimi. Potem, między 1650 a 1350 rokiem przed Chrystusem, żyła tam ludność zakarpacka kultury Otomani-Fuezesabony o wysokim poziomie cywilizacyjnym.
Z kolei od VIII do XI stuleciu w Trzcinicy znajdował się centralny gród jednego z plemion zamieszkujących w tamtym czasie Małopolskę. Najprawdopodobniej został zniszczony w wyniku pożaru u schyłku panowania Mieszka II.
Podczas tegorocznej edycji Europejskich Dni Dziedzictwa w całym kraju zaplanowano prawie 1,5 tys. wydarzeń w blisko 500 miejscowościach ze wszystkich województw. Odbędą się w czasie dwóch weekendów: 10-11 i 17-18 września. Będą to m.in. koncerty, wystawy, gry plenerowe, zwiedzanie miejsc na co dzień niedostępnych. W ubiegłorocznej edycji imprezy uczestniczyło ponad 320 tys. osób.
Europejskie Dni Dziedzictwa są wspólną inicjatywą Rady Europy i Unii Europejskiej, której celem jest promocja zabytków. W projekcie uczestniczą wszystkie państwa członkowskie Rady Europy; Polska włączyła się w przedsięwzięcie w 1993 r.
Idea Europejskich Dni Dziedzictwa narodziła się 3 października 1985 r. w Grenadzie w Hiszpanii podczas II Konferencji Rady Europy. Francuski minister kultury zaproponował wtedy rozszerzenie na cała Europę zainicjowanych we Francji Dni Otwartych Zabytków. Wtedy po raz pierwszy bezpłatnie udostępniono zwiedzającym obiekty, do których dostęp dotychczas był ograniczony. Ponieważ inicjatywa cieszyła się dużym zainteresowaniem, zainspirowało to w 1991 r. Radę Europy do ustanowienia Europejskich Dni Dziedzictwa.
Patronem medialnym Europejskich Dni Dziedzictwa jest Polska Agencja Prasowa. (PAP)
kyc/ son/
