Sabina Fizik z Izraela, uratowana przez małżeństwo Gaców podczas II wojny światowej, Markowa, 12.09.2016. Fot. PAP/D. Delmanowicz
Pięć medali "Sprawiedliwy wśród narodów świata" wręczyła ambasador Izraela w Polsce Anna Azari w poniedziałek w Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej k. Łańcuta (Podkarpackie). "Sprawiedliwi to święci naszych czasów" – podkreśliła.
Ambasador Azari powiedziała, że zwykle "wręczenie medali odbywa się w niewielkim gronie rodziny ratujących". "Tyma razem, co cieszy, na uroczystości jest niemal 200 przedstawicieli szkół z Tel Awiwu. Udało się to dzięki współpracy z Muzeum im. Ulmów. Sprawiedliwi to święci naszych czasów" – podkreśliła.
Oprócz uczniów z Izraela w Markowej była też grupa polskiej młodzieży z Zespołu Szkół Elektronicznych w Rzeszowie.
Odznaczeni zostali związani z Podkarpaciem Anna i Andrzej Antonikowie oraz ich córka Ludwika, Weronika i Franciszek Łydowie, ks. Gabriel Marszałek, Maria i Piotr Węglowscy oraz Marianna i Jan Gacowie z Zamościa.
Rodzina Antoników we wsi Lisie Jamy k. Lubaczowa przez dwa lata ukrywała małżeństwo Brochów oraz ich syna i siostrzenice. Dyplom i medal odebrała wnuczka Antoników. Z kolei w domu Weroniki i Franciszka Łydów w Krzeszowie k. Niska przez 22 miesiące, od 1942 roku do zakończenia okupacji niemieckiej, schronienie znalazło rodzeństwo Abraham, Elżbieta i Maria Westrajchowie.
W Markowej dyplom i medal "Sprawiedliwego wśród narodów świata" dla ks. Gabriela Marszałka odebrał jego siostrzeniec z rodziną. Duchowny m.in. w Borowicach k. Lwowa ukrywał Ginę Diamant.
W Zawadzie k. Dębicy Maria i Piotr Węglowscy w specjalnie przygotowanej kryjówce w piwnicy pod oborą w swoim gospodarstwie przez dwa lata ukrywali żydowskie małżeństwo Neszke i Szlomo Taubów. W 2001 r. syn ocalałych napisał do Yad Vashem: "Nie znajduję słów, by wyrazić swoją wdzięczność dla odwagi i poświęcenia państwa Węglowskich, którzy uratowali moich rodziców. Ryzykowali nie tylko swoim życiem, ale również życiem swojej, wówczas czteroletniej, córki Barbary".
Marianna i Jan Gacowie z Zarzecza k. Zamościa ukrywali kilkuletnią wówczas Sarę Sabinę Fizik. Na poniedziałkową uroczystość przybył wnuk Gaców z rodziną oraz Sabina Fizik ze swoją rodziną z Izraela.
"Ta uroczystość jest symboliczna. Wręczenie medali +Sprawiedliwych wśród narodów świata+ odbywa się w muzeum im. Rodziny Ulmów w Markowej - pierwszej w Polsce placówce poświęconej Polakom ratującym Żydów podczas drugiej wojny światowej" – powiedział PAP wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Mateusz Szpytma.
Według Szpytmy, który był pomysłodawcą i pierwszym dyrektorem muzeum w Markowej, "mimo że od jego otwarcia mija niespełna pół roku, muzeum jest już ważnym miejscem dla polskiej i żydowskiej historii". "Jest dobrze przyjmowane i przez Polaków, i przez Żydów" – podkreślił wiceprezes IPN.
Medal "Sprawiedliwy wśród narodów świata" przyznawany jest przez jerozolimski Instytut Yad Vashem osobom niosącym pomoc Żydom w czasie II wojny światowej. Z wnioskiem mogą występować ocaleni oraz ich krewni. Odznaczenie jest tytułem honorowym, a wyróżnieni mogą dodatkowo ubiegać się o przyznanie honorowego obywatelstwa Izraela. (PAP)
kyc/ jra/
