Elbląg: w 2017 - obchody Roku gen. Bolesława Nieczui-Ostrowskiego

O takim sposobie upamiętnienia gen. Nieczui-Ostrowskiego zdecydowali jednogłośnie elbląscy radni, w związku z przypadającą w przyszłym roku 110. rocznicą jego urodzin. Jak uzasadniał przewodniczący rady miejskiej Marek Pruszak, zachowanie pamięci o tym człowieku, jego działalności i wyjątkowym życiu jest obowiązkiem lokalnego samorządu wobec młodego pokolenia elblążan.

W ramach obchodów zaplanowano cykl imprez edukacyjnych, organizowanych we współpracy ze szkołami, instytucjami naukowymi i lokalnymi mediami. Głównym wydarzeniem ma być uroczysta sesja rady miejskiej we wrześniu. Zostanie na nią zaproszona rodzina generała oraz przedstawiciele Krakowa i Wolbromia, czyli pozostałych miast, których jest on honorowym obywatelem.

Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski urodził się 29 września 1907 r. w Haliczu (woj. stanisławowskie), zmarł 13 lipca 2008 r. w Elblągu i tutaj - na cmentarzu Agrykola - znajduje się jego grób.

W czasach szkolnych działał w harcerstwie, dochodząc do funkcji Komendanta Hufca ZHP. W 1931 r. ukończył Szkołę Podchorążych w Komorowie k. Ostrowi Mazowieckiej. Służbę wojskową rozpoczął w 5. Pułku Strzelców Podhalańskich w Przemyślu. Następnie został wykładowcą w szkole podchorążych i oficerów rezerwy w Zambrowie oraz w Różanach nad Narwią.

Gen. Nieczuja-Ostrowski jako szef uzbrojenia w Komendzie Okręgu Krakowskiego ZWZ zorganizował konspiracyjną produkcję broni pod kryptonimem "Ubezpieczalnia". Następnie kierował Inspektoratem Rejonowym AK obejmującym okolice Miechowa, Olkusza i Pińczowa. W 1944 r. mianowano go dowódcą 106. Dywizji Piechoty AK ("Dom"). Awansował do stopnia podpułkownika ze starszeństwem, został odznaczony orderem Virtuti Militari.

Po wybuchu II wojny światowej objął dowództwo kompanii 115. Pułku Piechoty 41. Rezerwowej Dywizji Piechoty (Grupy Operacyjnej "Wyszków"). Za zasługi w kampanii wrześniowej został odznaczony Krzyżem Walecznych. Po ucieczce z niemieckiej niewoli, już od października 1939 r. zaangażował się w konspirację. Początkowo działał we Lwowie, gdzie został komendantem miasta z ramienia Związku Walki Zbrojnej. Potem - tropiony przez NKWD - przeniósł się do Krakowa.

Został szefem uzbrojenia w Komendzie Okręgu Krakowskiego ZWZ. Zorganizował tam konspiracyjną produkcję broni pod kryptonimem "Ubezpieczalnia". Następnie kierował Inspektoratem Rejonowym AK obejmującym okolice Miechowa, Olkusza i Pińczowa. W 1944 r. mianowano go dowódcą 106. Dywizji Piechoty AK ("Dom"). Awansował do stopnia podpułkownika ze starszeństwem, został odznaczony orderem Virtuti Militari.

Po rozwiązaniu AK wyjechał na tzw. ziemie odzyskane. Wraz z grupką swoich żołnierzy osiedlił się w Pogrodziu k. Elbląga. Zorganizował spółdzielnię gospodarczo-społeczną, która zrzeszała b. AK-owców i ich rodziny.

W 1949 r. został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa. Po śledztwie w Krakowie skazano go dwukrotnie na śmierć. Po apelacjach zmieniono wyrok na dożywocie. W więzieniach w Krakowie, Sztumie i Wronkach spędził siedem lat. Na wolność wyszedł w 1957 r. po "odwilży" październikowej.

AK-owska przeszłość utrudniała mu zdobycie pracy. Dzięki pomocy byłych żołnierzy AK został kierownikiem kolportażu w Zespole Prasy PAX w Gdańsku. Po przejściu na emeryturę zajął się opracowywaniem monografii Inspektoratu AK "Maria". Po przemianach ustrojowych w 1989 r. został awansowany do stopnia pułkownika z wsteczną datą od 1945 r.

W 1991 r. prezydent Lech Wałęsa awansował go do stopnia generała brygady. W 2006 r. prezydent Lech Kaczyński odznaczył go Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Za działalność społeczną na rzecz Kościoła, m.in. w ruchu szerzącym kult Miłosierdzia Bożego, został uhonorowany odznaczeniem papieskim "Pro Ecclesia et Pontifice".

Spuścizna po generale - dokumenty, archiwalne fotografie i osobiste pamiątki - znajdują się w Muzeum Armii Krajowej w Krakowie. (PAP)

mbo/ jbr/