Uroczyste przekazanie do zasobu archiwalnego IPN dokumentów stanowiących prawdopodobnie część kartoteki wywiadu Armii Krajowej w Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy nad Bzurą w Sochaczewie. PAP/Bartłomiej Zborowski
Dokumentację, będącą prawdopodobnie częścią kartoteki wywiadu Armii Krajowej przekazano do zasobu archiwalnego IPN w Sochaczewie (Mazowieckie). W ciągu miesiąca zbiór ma zostać wstępnie opracowany i udostępniony.
"Mamy najprawdopodobniej do czynienia z odkryciem - przynajmniej części - największego zasobu referatu 999 kryptonim +Korweta+, czyli Wydziału Bezpieczeństwa i Kontrwywiadu Oddziału II Komendy Głównej AK, zajmującego się rozpracowywaniem ruchu komunistycznego i sowieckiej agentury. Bardzo ciekawe będzie przeglądnięcie tych dokumentów i porównanie nazwisk z karierami aparatu bezpieczeństwa, czy władzy komunistycznej po wojnie - jaka była rola tych ludzi w tworzeniu systemu komunistycznego, w pozbawianiu nas niepodległości i wolności" - powiedział na środowej uroczystości prezes Instytutu Pamięci Narodowej Jarosław Szarek.
Dokumentację tworzy zbiór luźnych fiszek kartotecznych. Poszczególne karty nie posiadają formy ustandaryzowanych formularzy, a robionych samodzielnie kart; część fiszek sporządzono na maszynie do pisania, pozostałe wypełniono pismem odręcznym.
Nad zasobami będą pracować specjaliści IPN. Według dr. Karola Sacewicza z olsztyńskiej delegatury IPN, który zajmuje się dziejami Polskiego Państwa Podziemnego, dotychczas brakowało potwierdzenia zakresu rozpoznania skali ruchu komunistycznego przez niepodległościowe podziemie. "Mamy tu zapisy pokazujące przeszłość działaczy komunistycznych i próbę ich określenia - czy przedwojenni działacze komunistyczni zaktywizowali się w podziemiu w okresie II wojny światowej. To uzewnętrzni nam skalę zjawiska, jakim było podziemie komunistyczne - przynajmniej na terenie Warszawy - ale również skalę aktywności polskiego podziemia" - ocenił.
"Być może jest to istotny dowód, że to rozpoznanie działaczy komunistycznych, Polskiej Partii Robotniczej, Armii Ludowej, miało miejsce, a ruch komunistyczny był stale obserwowany. (…) Niewątpliwie jest to jeden z materiałów, który może nam odpowiedzieć na pytanie, czy w walce z podziemiem komunistycznym, polskie podziemie niepodległościowe, Armia Krajowa, kontrwywiad Armii Krajowej, zrobił wszystko, co w ówczesnych warunkach konspiracji i okupacji było możliwe do zrobienia" - zaznaczył Sacewicz.
Według specjalistów IPN, charakter tych archiwaliów pozwala przypuszczać, że może być to fragment kartoteki wywiadu Armii Krajowej, w szczególności referatu 999 kryptonim "Korweta" Wydziału Bezpieczeństwa i Kontrwywiadu Oddziału II Komendy Głównej AK, w ramach którego rozpracowywano komunistów.
W Archiwum IPN, pod sygnaturą IPN BU 01290/26, znajduje się podobna tematycznie kartoteka, przekazana przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, opisana, jako "kartoteka Armii Krajowej z 1944 r. dotycząca osób podejrzanych o współpracę z okupantem niemieckim".
Zbiór ten wcześniej był zarejestrowany w Centralnym Archiwum MSW. Charakter zawartych informacji w obu kartotekach jest podobny, lecz karty w tych zbiorach różnią się od siebie formatem oraz sposobem zapisu. "Tutaj (w przekazanych dokumentach - PAP) mamy drugą odsłonę tej zdrady z czasów II wojny światowej. To wymaga zbadania, którym zajmą się najwybitniejsi specjaliści tego tematu" - powiedział w środę Szarek. (PAP)
masl/ pat/
