Wybór dziesięciu najciekawszych książek wspomnieniowych, które wyszły spod pióra byłych więźniów niemieckiego obozu Auschwitz-Birkenau, ukazał się nakładem Muzeum Auschwitz z okazji jego 70-lecia istnienia.
„Publikacje, które składają się na to bibliofilskie wydanie, to dziesięć różnych, jakże odmiennych perspektyw widzenia Auschwitz. Autorzy różnią się między sobą wszystkim: wiekiem, a w związku z tym i bagażem doświadczeń, oraz formacją intelektualną, narodowością, a przede wszystkim losami obozowymi” – powiedziała szefowa wydawnictwa Muzeum Jadwiga Pinderska-Lech.
Wśród autorów są zarówno Żydzi skazani na zagładę i cudem ocaleni, jak: Halina Birenbaum, Primo Levi, Miklos Nyiszli czy Elie Wiesel, jak i nie-Żydzi, aresztowani przede wszystkim za działalność w ruchu oporu, jak: Charlotte Delbo, Adolf Gawalewicz, Wiesław Kielar, Hermann Langbein i Seweryna Szmaglewska. Całości dopełniają wspomnienia polskiego księdza katolickiego, Adama Ziemby.
„Wszystkie te historie pojedynczych osób doskonale pokazują złożoność historii Auschwitz: jako ośrodka zagłady europejskich Żydów, ale również obozu pracy i miejsca, w którym na różne sposoby, uporczywie i wciąż więźniowie walczyli nie tylko o przetrwanie, ale również o zachowanie ludzkiej godności. Te książki są jak elementy układanki, z których każdy dorzuca istotne informacje do oglądu całości. Układanki, która tak naprawdę nigdy nie zostanie dokończona” – podkreśliła Pinderska-Lech.
Zbiór pod wspólnym tytułem „Dziesięć perspektyw widzenia Auschwitz” dostępny jest w językach polskim i angielskim. Zawiera m.in. wspomnienia Seweryny Szmaglewskiej “Dymy nad Birkenau”, Wiesława Kielara „Anus Mundi”, Haliny Birenbaum „Nadzieja umiera ostatnia”, Primo Levi`ego „Czy to jest człowiek”, Miklosa Nyiszliego „Byłem asystentem doktora Mengele” oraz Eliego Wiesela „Noc”.
Jak podkreślił dyrektor Muzeum Piotr Cywiński, w chwili, gdy coraz mniej jest wśród nas ocalałych, naocznych świadków obozu, pokolenia powojenne na nowo muszą odkryć wielką prawdę o człowieku, zapisaną w relacjach byłych więźniów. „Dziejów Auschwitz nie można sprowadzić do suchego wykładu historycznego, gdyż są one przede wszystkim sumą tragicznych, traumatycznych doświadczeń bardzo konkretnych ludzi, którzy po wojnie przyjęli za swój obowiązek podzielenie się ze światem ogromnym bólem ich obozowych przeżyć” – powiedział dyrektor.
Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 r., aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała także sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, jeńców sowieckich i osób innej narodowości. W 1947 r. na terenie byłych obozów Auschwitz I i Auschwitz II-Birkenau powstało muzeum. (PAP)
szf/ itm/
