Międzynarodowy Tabor Pamięci Romów wyruszył 27 bm. sprzed Muzeum Etnograficznego w Tarnowie, aby dotrzeć do miejsc upamiętniających zagładę Romów. Fot. PAP/P. Topolski
Międzynarodowy Tabor Pamięci Romów wyruszył w czwartek w drogę sprzed Muzeum Etnograficznego w Tarnowie. Jego uczestnicy przez cztery dni będą podróżować po Małopolsce, odwiedzając miejsca zagłady Romów w czasie II wojny światowej i propagując kulturę romską.
Tabor złożony z trzech cygańskich wozów zaprzężonych w konie oraz z kawalkady samochodów z Romami z Polski i zagranicy tradycyjnie prowadzi pomysłodawca przedsięwzięcia Adam Bartosz, etnograf i kustosz Muzeum Okręgowego w Tarnowie, który w 1979 roku utworzył w tej placówce jedyną w Polsce i pierwszą na świecie stałą ekspozycję o historii i kulturze Romów.
Przed południem z Tarnowa wyruszyło kilkadziesiąt osób, w tym goście z Ukrainy, Francji, Szwecji, Węgier, Wielkiej Brytanii. Jak wyjaśnił PAP Adam Bartosz, w całym czterodniowym przedsięwzięciu uczestniczy zwykle kilkuset wędrujących - wielu z nich dojeżdża na obozowisko w kolejnych dniach.
Każdy kolejny postój taboru ma symboliczny charakter. Popołudniem tabor dociera do miasteczka Żabno. Na miejscowym cmentarzu znajduje się mogiła pomordowanych, bezimiennych Romów. Pochowano tam, rozstrzelanych na cmentarzu, prawdopodobnie 49 Romów niemieckich oraz 12 Romów węgierskich.
W piątek tabor zatrzyma się w Borzęcinie Dolnym, gdzie leżą szczątki 29 ekshumowanych po wojnie Romów, rozstrzelanych w pobliskim lesie w 1942 r. Według Bartosza w tym roku ważnym punktem pielgrzymki będzie uroczyste odsłonięcie nowego Pomnika Pamięci o Zagładzie Romów na borzęcińskim cmentarzu. Pomnik ten postawiono dzięki dotacji ministra kultury, a rzeźbę wykonał w piaskowcu romski artysta z Węgier - Andras Kallai.
Główne obozowisko rozbijane jest w parku we wsi Szczurowa, gdzie w sobotę odbędą się kulminacyjne uroczystości religijne, a wieczorem koncert muzyki cygańskiej w wykonaniu zespołu Perła i Bracia. Będzie można tam oglądać tradycyjne cygańskie wozy, pochodzące ze zbiorów muzealnych, a także pojazdy prywatne, pieczołowicie odnowione przez swoich właścicieli.
W Szczurowej znajduje się największa w Polsce zbiorowa mogiła romska (nie licząc b. niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau). Pochowano w niej 93 Romów, których Niemcy zamordowali 3 lipca 1943 r. Byli to niemal wszyscy mieszkańcy osady znajdującej się na skraju Szczurowej.
Według organizatorów program tegorocznej edycji przedsięwzięcia opiera się na trzech ważnych zdarzeniach: wspomnieniu 80. rocznicy koronacji Króla Polskich Cyganów Janusza Kwieka, zorganizowaniu artystycznego pleneru sztuki romskiej oraz osłonięciu nowego Pomnika Pamięci o Zagładzie Romów na cmentarzu w Borzęcinie Dolnym.
Międzynarodowy Tabor Pamięci Romów realizowany jest przez Muzeum Okręgowe w Tarnowie dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, przyznanej w ramach Programu integracji społeczności romskiej w Polsce oraz dotacji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Pierwszy Tabor zorganizowany został w lipcu 1996 roku, 32 lata po tym, jak władze PRL zakazały Cyganom wędrowania po polskich drogach. Miał przypomnieć nie tylko tamten zakaz, lecz również zagładę narodu romskiego z rąk hitlerowców. (PAP)
rgr/ itm/
