Trójmiasto: IPN organizuje przejazdy historyczny „Śladami Sierpnia '80”

„Przejazdy adresowane są do wszystkich, którzy chcieliby w niecodzienny sposób poznać historię Sierpnia '80. Pokażemy miejsca związane z historycznymi zdarzeniami, w tym również te, które na co dzień nie są dostępne. W każdym z takich miejsc zatrzymamy się na chwilę, by posłuchać relacji osób, które uczestniczyły w rozgrywających się tam zdarzeniach w 1980 roku” - powiedział PAP Arkadiusz Kazański - historyk Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Gdańsku, który będzie głównym przewodnikiem w trakcie wycieczek.

W planie są dwie wyprawy – po Gdańsku i Gdyni. Każda z nich potrwa około trzech godzin.

Na wtorek 29 sierpnia zaplanowano przejazd po Gdańsku. Jego uczestnicy odwiedzą Zajezdnię Tramwajową we Wrzeszczu, Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych Nr 12, Port Gdański, Gdańską Stocznię Remontową i Stocznię Gdańską. Przejazd zakończy się przy historycznej Sali BHP, w której w 1980 roku podpisano porozumienia sierpniowe.

W przejeździe tym udział weźmie sześciu byłych pracowników odwiedzanych po drodze firm – uczestników strajków, jakie miały miejsce przed 37 laty. Będą to: b. pracownik Stoczni Gdańskiej im. Lenina Henryk Jagielski, b. pracownicy Portu Gdańskiego Andrzej Michałowski i Czesław Nowak, b. pracownik Przedsiębiorstwa Robót Kolejowych nr 12 Andrzej Osipów, b. pracownik Zajezdni Tramwajowej we Wrzeszczu Stanisław Stencel oraz b. mechanik Gdańskiej Stoczni Remontowej Zdzisław Złotkowski.

Z kolei 30 sierpnia IPN zaprasza na historyczny przejazd po Gdyni. Trasa tego przejazdu będzie wiodła przez Stocznię im. Komuny Paryskiej, Port Gdyński, Stocznię Remontową „Nauta”, Parafię Matki Bożej Nieustającej Pomocy i św. Piotra Rybaka oraz Parafię Najświętszego Serca Pana Jezusa.

O gdyńskich epizodach Sierpnia '80 opowiedzą: dawni pracownicy Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni Henryk Mierzejewski i Jerzy Miotke oraz Danuta Sadowska – historyk, która na przełomie 1980 i 1981 roku była pracownikiem Zespołu Analiz Bieżących MKZ NSZZ „Solidarność” w Gdańsku.

Oba historyczne przejazd odbędzie się zabytkowym Jelczem 043 - tzw. „Ogórkiem”, który to typ autobusu wykorzystywany był w latach 80. w komunikacji miejskiej w Trójmieście.

Na każdego uczestnika wycieczki czeka mały poczęstunek i zestaw pamiątek książkowych związanych z Solidarnością.

W wycieczce po Gdańsku udział wziąć może maksymalnie 35 osób, w Gdyni - 40. Na oba przejazdy można zapisać się wcześniej za pośrednictwem strony http://gdansk.ipn.gov.pl. Tam także znaleźć można wszystkie informacje organizacyjne, w tym dotyczące miejsc, z których będą startować i kończyć się wycieczki.

Pierwsze strajki latem 1980 roku były reakcją na podwyżki cen mięsa i wędlin, wprowadzone przez ówczesną ekipę Edwarda Gierka. W połowie sierpnia zaczęły się strajki na Wybrzeżu.

Największy - zorganizowany przez Wolne Związki Zawodowe Wybrzeża - rozpoczął się 14 sierpnia w Stoczni Gdańskiej. Strajkujący żądali m.in. przywrócenia do pracy Anny Walentynowicz, podwyżek płac, wybudowania pomnika ofiar Grudnia 1970 r. Z czasem do strajkujących w stoczni zaczęły dołączać delegacje strajkujących zakładów pracy z innych miast.

30 sierpnia 1980 r. podpisano Porozumienia Szczecińskie, kończące strajki 1980 roku na Pomorzu Zachodnim. Było to pierwsze z porozumień zawartych pomiędzy strajkującymi robotnikami a rządem. Następnego dnia w Gdańsku przewodniczący Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego (MKS) Lech Wałęsa i wicepremier Mieczysław Jagielski podpisali porozumienie gdańskie.

Porozumienia Sierpniowe doprowadziły do powstania NSZZ "Solidarność" - pierwszej w krajach komunistycznych, niezależnej od władz, legalnej organizacji związkowej - i stały się początkiem przemian z 1989 roku - obalenia komunizmu i końca systemu jałtańskiego. Strajkujący wywalczyli też m.in. na prawo do strajku, budowę pomnika ofiar grudnia 1970 oraz ograniczenie cenzury. (PAP)

aks/ agz/