Redaktor i wydawca "Gazety Olsztyńskiej" Seweryn Pieniężny (z lewej) i redaktor Jankowski podczas pracy. Fot. NAC
O tym, jak niepodległościowa myśl na Warmii była propagowana przed wojną przez ówczesną Gazetę Olsztyńską, opowiada wystawa otwarta w piątek w Domu Gazety Olsztyńskiej, inaugurując obchody 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości.
"Ogromną zaletą ekspozycji jest to, iż można w sposób namacalny doświadczyć jak na terenie Warmii myśl niepodległościowa była propagowana przez Gazetę Olsztyńską i jej środowisko. A otoczenie gazety to ludzie - patrioci, którzy tę myśl niepodległościową realizowali" - powiedział podczas konferencji w piątek dyrektor Muzeum Warmii i Mazur Piotr Żuchowski. Podkreślił, że nie ma wątpliwości, iż jest to obecnie najbardziej patriotyczna ekspozycja w województwie warmińsko-mazurskim.
Zmodernizowaną wystawę dotyczącą przedwojennej Gazety Olsztyńskiej otwarto w 165. rocznicę urodzin Jana Liszewskiego założyciela, pierwszego redaktora i wydawcę czasopisma.
Kurator wystawy Małgorzata Strzyżewska przypomniała, że oddział Muzeum Warmii i Mazur - Dom Gazety Olsztyńskiej mieści się w zrekonstruowanym budynku, w którym w latach 1920-39 funkcjonowała redakcja Gazety Olsztyńskiej.
Jak dodała, pierwsza wystawa dotycząca Gazety Olsztyńskiej została otwarta 25 lat temu i w prawie niezmienionym formie była dostępna do dziś.
"Obecnie ekspozycja została na nowo zaaranżowana a jej wygląd nawiązuje do wyglądu starej drukarni. Eksponaty mieszczą się w gablotach i regałach przypominających sprzęty zecerskie"- wyjaśniła.
Wystawa składa się z dwóch części. Pierwsza eksponuje historię samej gazety, od wydarzeń które spowodowały przebudzenie narodowe na Warmii i potrzebę posiadania przez mieszkająca tu ludność własnej gazety. Prezentowane są pierwsze numery czasopisma, fotografie redaktorów, winiety i dodatki oraz reklamy. Są jedyne zachowane elementy przedwojennej drukarni czyli czcionki drukarskie. Zwiedzający mogą poznać losy kolejnych redaktorów aż do momentu wybuchu wojny, kiedy to wydawnictwo zostało zlikwidowane a jej wydawca Seweryn Pieniężny-junior rozstrzelany (24 lutego 1940 r.).
Druga część wystawy poświęcona jest losom Warmii, opisywanej w publicystyce Gazety Olsztyńskiej. Żadne bowiem z ważnych wydarzeń nie zostało przez gazetę pominięte.
Jest zatem historia walki z germanizacją. Jest zapis tego, jak propagowano język polski i wydawano polską literaturę. W drukarni Gazety Olsztyńskiej wydawane były dzieła Henryka Sienkiewicza dla Warmiaków i Mazurów. Jest wątek plebiscytu z 1920 r., oraz opis życia społecznego: powstanie Związku Polaków w Prusach Wschodnich i Związku Polaków w Niemczech. Prezentowane są instytucje gospodarcze takie jak Bank Ludowy i Spółdzielnia Rolnik.
Twórcy wystawy wyeksponowali także ważne wydarzenia polityczne, takie jak wybory do Sejmu Pruskiego z 1924 roku, gdy posłem został Jan Baczewski. Zasłużył się dla Warmii tym, że wywalczył ordynację szkolną, na mocy której mogły powstawać ponownie polskie szkoły, zlikwidowane w 1873 r. Udokumentowane są także formy życia towarzyskiego; działalność chórów i teatru.
Wystawa została wzbogacona o multimedia: aplikację zecera, dzięki której można poznać jego warsztat oraz poszerzającą wiadomości o historii gazety i jego redaktorach. Najmłodsi zaś będą mogli ubrać wirtualną lalkę w strój ludowy oraz mieszczański z lat 20. i 30. XX wieku. Jest także audioprzewodnik po wystawie, stworzony w konwencji opowieści redaktora Seweryna Pieniężnego.
Modernizacja wystawy została dofinansowana przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego.(PAP)
autorka: Agnieszka Libudzka
edytor: Paweł Tomczyk
ali/ pat/
