Państwo polskie będzie mogło udzielać pomocy finansowej polskim instytucjom kultury poza granicami kraju - zakłada projekt noweli, który we wtorek sejmowa komisja kultury skierowała do dalszych prac. Projekt zakłada, że wsparcie obejmie m.in. wydatki administracyjne.
We wtorek na posiedzeniu Komisji Kultury i Środków Przekazu odbyło się pierwsze czytanie senackiego projektu nowelizacji ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. Po wprowadzeniu poprawek legislacyjnych i redakcyjnych posłowie skierowali projekt do drugiego czytania w Sejmie.
"Ta ustawa jest owocem petycji wniesionej przez Polską Akademię Umiejętności i Bibliotekę Polską w Paryżu. W tej petycji zwracano uwagę na to, że polskie prawo nie pozwala dofinansowywać instytucji kultury, działających na podstawie prawa obcego za granicą, niezależnie od rangi - nawet tych największych sztandarowych placówek - ponieważ nie ma do tego podstaw prawnych" - powiedział wicemarszałek Senatu Michał Seweryński, który przedstawił projekt posłom.
Przypomniał, że przepisy projektu zostały sformułowane w taki sposób, żeby "z budżetu państwa można było dofinansowywać i można było pokrywać pewne koszty, które do tej pory nie mogły być pokrywane". "Na gruncie prawa obowiązującego można wspierać działalność takich placówek kultury polskiej za granicą, ale w zakresie działalności merytorycznej. Można wspierać konserwację księgozbiorów, obrazów czy innych dzieł sztuki (...). Można pewne programy działalności kulturalnej wspierać, ale nie można pokrywać tych banalnych kosztów codziennych: wynagrodzenia personelu czy administracyjnego funkcjonowania biura" - mówił.
Tłumacząc sens nowelizacji Seweryński zaznaczył, że chodzi w niej o to, by "polskie instytucje kultury, tzw. organizatorzy kultury: minister, organy samorządowe, inne podmioty mogły z taką instytucją kultury polskiej za granicą tworzyć instytucje kultury na terenie kraju, która będzie miała swój budżet".
"Na podstawie umowy obie strony będą ten budżet tworzyć, i z tego właśnie budżetu będzie można finansować te koszty przyziemne, codzienne, bez których jednak te instytucje funkcjonować nie mogą" - dodał senator.
Projekt nowelizacji poparło Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wiceminister kultury Jarosław Sellin ocenił, że polskie państwo, która w ostatnich latach stało się zamożniejsze, może w ten sposób pomóc polskim instytucjom kultury, funkcjonującym poza granicami Polski. Przypomniał, że niektóre z nich mają już niemal 200-letni dorobek, i że po części były tworzone z powodu wychodźstwa politycznego Polaków. "Żeby chronić i gromadzić dziedzictwo narodowe za granicą: zbiory, kolekcje, ale też prowadzić badania naukowe, wydawać publikacje książkowe" - powiedział Sellin.
"Chcemy mieć taki instrument prawny do dopomożenia i do współprowadzenia. Generalnie będziemy raczej szli w kierunku (...) współprowadzenia. Konstruowania umów o współprowadzeniu, wtedy to umożliwia w sposób bezproblemowy otrzymywanie przez te instytucje dotacji podmiotowej, bo jeśli coś jest współprowadzone przez ministra razem z instytucją, która dotąd to robiła, to jest możliwa dotacja podmiotowa" - tłumaczył wiceszef MKiDN.
Projekt nowelizacji o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej - jak zapisano w jego uzasadnieniu - ma zapewnić stałe źródła finansowania instytucjom, które zostały utworzone na podstawie prawa obcego i prowadzą działalność w zakresie ochrony lub upowszechniania polskiego dziedzictwa narodowego. W projekcie w art. 1 ust. 2 zapisano, że "państwo sprawuje mecenat nad działalnością kulturalną polegający na wspieraniu i promocji twórczości, edukacji i oświaty kulturalnej, działań i inicjatyw kulturalnych, a także opieki nad zabytkami i ochrony dziedzictwa narodowego w Rzeczypospolitej Polskiej i za granicą". Obecny przepis art. 1 ust. 2 jest pozbawiony słów "ochrony dziedzictwa narodowego w Rzeczypospolitej Polskiej i za granicą".
Wprowadzono też przepis, który umożliwi ministrom, kierownikom urzędów centralnych, jednostkom samorządu terytorialnego tworzenie instytucji kultury z podmiotem utworzonym na podstawie prawa obcego i prowadzącym działalność w zakresie ochrony lub upowszechniania polskiego dziedzictwa narodowego. Powstałe w ten sposób instytucje kultury będą stanowiły element sektora finansów publicznych i będą mogły liczyć na finansowanie z budżetu państwa.
Projekt zakłada też, że pracownicy polskich instytucji kultury za granicą będą mogli być zatrudniani na podstawie przepisów państwa, w którym wykonują pracę. (PAP)
autor: Norbert Nowotnik
edytor: Paweł Tomczyk
nno/ pat/
