Marcin Majewski z IPN. 2017 r. Fot. PAP/T. Gzell
W Kijowie zaprezentowano we wtorek wspólną książkę polskich i ukraińskich historyków poświęconą działalności Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN) na terenach Polski w latach 1944-1950 oraz jej likwidacji.
Zbiór zawiera niedostępne dotąd dla szerokiej publiczności dokumenty archiwalne. Publikacja jest wynikiem współpracy polskiego IPN-u z archiwum Służby Bezpieczeństwa Ukrainy oraz historyków i archiwistów z dwóch krajów, działających w tzw. polsko-ukraińskiej grupie roboczej.
„Tom, który teraz prezentujemy, poświęcony jest likwidacji struktur OUN przeprowadzonej przez komunistów na terenie Polski” - powiedziała dziennikarzom dyrektor archiwów IPN Marzena Kruk.
Jeden z autorów pracy, Marcin Majewski z IPN, wyjaśnił, że zawiera ona 127 wcześniej niepublikowanych i częściowo nieznanych badaczom dokumentów. Pochodzą one głównie z archiwów polskiego IPN, lecz także z archiwów sowieckich organów bezpieczeństwa przechowywanych na Ukrainie.
„Te dokumenty mówią, że w okresie 1944-1947 właściwie wszystkie działania przeciwko OUN w Polsce były prowadzone przez sowieckie organy bezpieczeństwa. W tym czasie Urząd Bezpieczeństwa nie interesuje się strukturami cywilnymi OUN, a jedynie doraźnie zwalcza Ukraińską Powstańczą Armię” - powiedział.
Ukraiński historyk profesor Jurij Szapował zwrócił uwagę, że dokumenty na ten temat, zgromadzone w polskich zasobach archiwalnych, są unikalne. „Widzimy w nich zdradę ze strony jednego z działaczy podziemia OUN i efektywną działalność sowieckich służb specjalnych we współpracy z polskimi. Dramatyzmu dodają dokumenty dotyczące wielu konkretnych ludzi oraz ich zeznania” - podkreślił.
Polsko-ukraińska grupa robocza historyków i archiwistów działa od 22 lat. Spotyka się co najmniej dwa razy do roku i publikuje nieznane dotychczas dokumenty dotyczące historii współczesnej dwóch krajów. Dotychczas opublikowała dziewięć tomów z dokumentami archiwalnymi.
„Mimo że w ciągu tych 22 lat w różnych sferach stosunków polsko-ukraińskich działy się różne rzeczy, mimo że w ramach grupy prowadzone były również dość trudne dyskusje na tematy historyczne, to zawsze udawało się dochodzić do porozumienia” - powiedziała Marzena Kruk w rozmowie z polskimi dziennikarzami.
Z Kijowa Jarosław Junko (PAP)
jjk/ mobr/ mc/
