Deklarację w sprawie przystąpienia Katowic do Międzynarodowej Sieci Miast Schronienia ICORN podpisali w sobotę w Katowicach prezydent miasta i szef sieci. Miasto może na tej podstawie udzielić gościny artyście prześladowanemu we własnym kraju.
ICORN to organizacja miast i regionów, oferujących schronienie i możliwość tworzenia pisarzom i artystom, prześladowanym ze względu na swoją twórczość w ojczystych krajach. Katowice są czwartym miastem w Polsce, które przystąpiło do ICORN - po Krakowie, Wrocławiu i Gdańsku.
„Nasze starania, które trwały kilkanaście miesięcy, dzisiaj się ziszczają. Podpisujemy list, którym miasto Katowice wejdzie do sieci ICORN. Powstała ona w szczytnym celu – aby udzielać schronienia tym, którzy nie mogą tworzyć we własnym kraju. A ponieważ jesteśmy miastem kreatywnym UNESCO w dziedzinie muzyki, podjęliśmy również współpracę z wieloma innymi miastami. Wiemy, jak one pracują na rzecz kultury, uwypuklenia ważności i wielkości kultury w życiu codziennym. To ważny element, który ułatwia rozwój miastom i krajom, ale przede wszystkim nadaje im pewną tożsamość. Dzisiaj możemy uczestniczyć w kolejnym wyzwaniu, cieszę się z tego” – powiedział prezydent Katowic Marcin Krupa.
Dyrektor zarządzający siecią ICORN Helge Lunde dziękował władzom Katowic za uczynienie tego ważnego kroku. Przypomniał, że każdy prześladowany artysta może wnioskować o pomoc w ramach sieci ICORN, organizacja jednak weryfikuje te zgłoszenia. „Jeśli obejmujemy artystę swoim patronatem, jesteśmy w stanie zapewnić mu bezpieczeństwo” – oświadczył.
Operatorem projektu będzie Instytucja Kultury Katowice Miasto Ogrodów. Jej dyrektor Piotr Zaczkowski podkreślił, że Katowice włączając się do sieci będą uczestniczyć w bardzo ważnym obiegu wartości. "Jest taka kategoria, czasami zapominana – solidarność. Jedną z najważniejszych solidarności jest solidarność ku wolności, ku wolności twórczej, ku wolności ekspresji artystycznej, ku wolności dialogu z tą rzeczywistością, która nas dotyka” – powiedział.
Dyrektor Helge Lunde poinformował, że Katowice być może będą gościć artystę jeszcze jesienią tego roku. Zaznaczył, że nie można zbyt wcześnie podawać nazwiska twórcy ze względu na reperkusje, jakie mogłyby go spotkać w ojczyźnie jeszcze przed wyjazdem. Dodał, że od 2006 r. z pomocy sieci skorzystało ok. 200 artystów z całego świata, głównie rekrutowali się z Bliskiego Wschodu, północnej Afryki i Ameryki Łacińskiej.
Katowice od trzech lat należą także do Sieci Miast Kreatywnych UNESCO. W tym tygodniu, wraz z Krakowem, stolica Górnego Śląska była gospodarzem XII Kongresu Miast Kreatywnych UNESCO. Do sieci ICORN (ang. International Cities of Refuge Network) należy obecnie blisko 70 miast, wśród nich m.in. Bruksela, Amsterdam, Barcelona, Frankfurt, Miami, Sztokholm, Kopenhaga czy Meksyk.
W ramach działań sieci ICORN pobyt artysty w wybranym mieście trwa z reguły dwa lata. Miasto pokrywa wszelkie koszty podróży artysty wraz rodziną oraz zobowiązuje się zapewnić uchodźcy i jego rodzinie korzystanie z publicznych usług, szkół, bibliotek, transportu miejskiego, a także zapewnić warunki, dzięki którym mógłby promować swoją sztukę. Jeśli po upływie dwóch lat twórca nadal nie będzie mógł wrócić do swojego miejsca zamieszkania, ICORN wspiera miasto w procesie przedłużenia pobytu artysty.
Pierwszym polskim miastem w sieci ICORN był Kraków, który przystąpił do niej w 2011 r., kiedy obchodzono w Polsce Rok Czesława Miłosza, związany z setną rocznicą urodzin poety. Dotychczasowi stypendyści goszczący w Krakowie to pisarka rosyjskiego pochodzenia Maria Amelie (Madina Salamova), Kareem Amer z Egiptu, irański pisarz Mostafa Zamaninija, białoruski literat i tłumacz Lawon Barszczewski, Asli Erdogan z Turcji, Felix Kaputu z Kongo oraz libijski publicysta Monem Mahjoub.
Międzynarodowa Sieć Miast Schronienia powstała w 2005 r. w Norwegii z inicjatywy m.in. PEN International, Międzynarodowego Stowarzyszenia Wydawców i Międzynarodowego Stowarzyszenia Bibliotek. Współpracuje z Amnesty International. Jednym z pomysłodawców sieci był Salman Rushdie - autor książki „Szatańskie wersety”, która wywołała protesty w świecie islamskim i spowodowała nałożenie na pisarza fatwy – wyroku nakazującego muzułmaninowi zabicie twórcy. Celem organizacji, której siedziba mieści się w norweskim Stavanger, jest zapewnienie bezpiecznych i odpowiednich warunków dla życia i pracy dla tych, których twórczość stała się przyczyną ich politycznego prześladowania. (PAP)
autorka: Anna Gumułka, Marek Błoński
lun/ mab/ je/
