Inicjatorem powstania Muzeum Josepha Conrada - Józefa Korzeniowskiego w jednym z budynków klasztoru OO Karmelitów Bosych w Berdyczowie był prof. Zdzisław Najder i Polskie Towarzystwo Conradowskie, wspierane przez podobne towarzystwa brytyjskie i francuskie. Inicjatywa ta podjęta została w połowie lat 90. XX w.
W 2003 r. prof. Najder poinformował polskie ministerstwo kultury o podpisaniu 12 kwietnia 2003 r., w obecności mera Berdyczowa, umowy pomiędzy Polskim Towarzystwem Conradowskim, działającym w porozumieniu z Joseph Conrad Society (UK) i Joseph Conrad Society (USA), a zakonem OO Karmelitów Bosych, dotyczącej utworzenia muzeum conradowskiego w budynku klasztornym Sanktuarium Matki Bożej Berdyczowskiej.
Prace remontowe w pomieszczeniach klasztornych, dofinansowane ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, zostały zakończone w 2012 r. Prac nad scenariuszem i projektem plastycznym ekspozycji podjęli się specjaliści z Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie (Elżbieta Szymańska, Piotr Prasuła) i Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (Adam Orlewicz). Konsultantem projektu był prof. Zdzisław Najder. Prace nad stworzeniem muzeum wspierał O. Piotr Hewelt OCD z Sanktuarium w Berdyczowie. Ekspozycja została sfinansowana ze środków MKiDN. Otwarcie Muzeum odbyło się 28 czerwca 2015 r.
Celem głównym ekspozycji jest informacja (wizualna opowieść) o drodze życiowej Conrada: od narodzin w Berdyczowie do śmierci w Oswalds. Głównym wątkiem scalającym wystawę stał się motyw wędrówki, podróży ze wszystkimi jego konotacjami istotnymi z punktu widzenia biografii Conrada – Korzeniowskiego (urodzony w Berdyczowie, towarzyszy rodzicom na zesłaniu, kapitan handlowej marynarki brytyjskiej, wybitny pisarz).
Ekspozycja zajmuje pomieszczenia dolnej kondygnacji budynku klasztornego. Powierzchnia wystawy stałej składa się z dwóch pomieszczeń (ok. 100 m²). Zespoły tematyczne obejmują historię pisarza od momentu narodzin do wyjazdu do Krakowa w 1874 r., „morskie” lata – od Marsylii do Kongo i zejścia na ląd, lata pracy w Wielkiej Brytanii i ukazanie Conrada jako wielkiego pisarza języka angielskiego, osiadłego w hrabstwie Kent i tam zmarłego.
Wystawa prezentowana jest w języku polskim, ukraińskim i angielskim. Jedynym oryginalnym eksponatem, umieszczonym w specjalnie zaprojektowanej gablocie, jest fragment żaglowca Otago, którego kapitanem był w Józef Konrad Korzeniowski. Eksponat wypożyczyło Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku.
Źródło: MKiDN
