1 sierpnia 1944 r. wybuchło Powstanie Warszawskie - największa akcja zbrojna podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. Przez 63 dni żołnierze Armii Krajowej prowadzili heroiczną i osamotnioną walkę, której celem była niepodległa Polska, wolna od niemieckiej okupacji i dominacji sowieckiej.
czytaj więcej110 lat temu, 28 czerwca 1914 r. na jednej z ulic Sarajewa kilku młodych serbskich patriotów przeprowadziło zamach, którego konsekwencje zmieniły losy Europy, wciągając jej narody w najkrwawszą wojnę w dotychczasowych dziejach świata. I wojna światowa na trwale zmieniła losy Europy, doprowadzając do rozpadu imperiów, odzyskania niepodległości przez Polskę i inne narody Europy Środkowej oraz powstania dwóch krwawych systemów totalitarnych – komunizmu i narodowego socjalizmu.
Wybory do parlamentu z 4 czerwca 1989 r., których zasady określono przy okrągłym stole, zakończyły się miażdżącym zwycięstwem Komitetu Obywatelskiego „Solidarności”. Po upływie kilku kolejnych tygodni zaowocowało to powstaniem rządu Tadeusza Mazowieckiego i złamaniem trwającej od ponad czterdziestu lat monopolistycznych rządów PZPR.
„Przechodniu powiedz Polsce, żeśmy polegli wierni w jej służbie” – głosi sentencja witająca odwiedzających polski cmentarz na Monte Cassino. Rozpoczęty 17 stycznia 1944 r. bój o strategicznie położone wzgórze na południe od Rzymu, przeszedł do historii jako jedna z najbardziej zaciętych bitew II wojny światowej.
40 lat temu, 14 maja 1983 r., zmarł Grzegorz Przemyk, maturzysta dwa dni wcześniej skatowany w komisariacie MO przy Jezuickiej na warszawskiej Starówce. Bezpośrednią odpowiedzialność za jego śmierć ponosi grupa milicjantów. Bezkarność zapewniła im junta stanu wojennego, która bezwzględnie rozegrała tę tragedię.
80 lat temu, 19 kwietnia 1943 r., żołnierze Żydowskiej Organizacji Bojowej i Żydowskiego Związku Wojskowego stawili opór wkraczającym do getta warszawskiego siłom niemieckim. Tym samym rozpoczęli powstanie, które nie miało szans na zwycięstwo. Ich celem była godna śmierć w walce.
Działacz narodowy i przywódca walki o polskość Śląska urodził się 20 kwietnia 1873 r. w skromnej rodzinie polskiego górnika z Siemianowic Śląskich. Ponad cztery dekady swojej działalności poświęcił walce o polskość Górnego Śląska i obronie miejscowych Polaków.
80 lat temu, 26 marca 1943 r., u zbiegu ul. Długiej i Bielańskiej w Warszawie, w pobliżu budynku Arsenału, członkowie Grup Szturmowych Szarych Szeregów pod dowództwem Stanisława Broniewskiego „Orszy” przeprowadzili akcję odbicia z rąk gestapo Janka Bytnara „Rudego”. Przeszła ona do historii jako Akcja pod Arsenałem.
Pod koniec 1932 r. jeden z najzdolniejszych matematyków zatrudnionych w polskim wywiadzie, Marian Rejewski, pracował nad zadaniem, które w przyszłości miało odmienić losy II wojny światowej. Prawdopodobnie 31 grudnia odczytał pierwszą niemiecką depeszę, do której zaszyfrowania użyto Enigmy.
100 lat temu, 11 grudnia 1922 r., na urząd prezydenta został zaprzysiężony Gabriel Narutowicz. Wybitny inżynier i minister spraw zagranicznych zwyciężył głosami stronnictw lewicowych, centrowych i mniejszości narodowych. Jego wybór spotkał się z protestami środowisk endeckich. 16 grudnia został zastrzelony przez niezrównoważonego malarza Eligiusza Niewiadomskiego.
100 lat temu, 16 lipca 1922 r., odbyła się w Katowicach uroczystość zjednoczenia Górnego Śląska z Polską przez symboliczne przejęcie ziemi śląskiej przez rząd RP. Podpisano wówczas Akt Objęcia Górnego Śląska. Moment ten oznaczał zakończenie długotrwałej walki zbrojnej i politycznej o powrót tego regionu w granice Polski.