Wizyta wicepremiera Eugeniusza Kwiatkowskiego w Fabryce Opon Samochodowych "Stomil" w Dębicy. 06.1939. Fot. NAC
Fabryka Oponiarska Dębica skończyła 75 lat. Powstała w ramach Centralnego Okręgu Przemysłowego i z tej okazji w piątek w Dębicy odsłonięto pomnik poświęcony pamięci twórców COP i założycieli fabryki.
Jak podkreślił w swoim wystąpieniu prezes zarządu fabryki Jacek Pryczek, zakład obecnie należy do najnowocześniejszych na świecie. „Należymy do ekstraklasy przemysłu oponiarskiego. Niewiele zakładów w Europie może poszczycić się takimi standardami technologicznymi i jakościowymi, jakie mamy tutaj w Dębicy. I jesteśmy z tego dumni” - mówił.
Wiceminister gospodarki Grażyna Henclewska zaznaczyła, że branża oponiarska jest ważną gałęzią przemysłu, która odpowiada m.in. za bezpieczny transport towarów.
Natomiast Krzysztof Król z Kancelarii Prezydenta RP podkreślił, że dębicka fabryka jest „przedmiotem dumy Rzeczpospolitej”.
Pomnik, który został w piątek odsłonięty, znajduje się przed wejściem do dębickiej fabryki. Jest to głaz narzutowy, na którym umieszczono tablicę z napisem „W hołdzie twórcom Centralnego Okręgu Przemysłowego i Fabryki Gum Jezdnych w Dębicy 1939-2014”.
4 kwietnia 1939 roku w Dębicy uroczyście otwarto Fabrykę Gum Jezdnych. W uroczystości wziął udział twórca COP-u Eugeniusz Kwiatkowski. W czasie II wojny światowej zakład przejęli Niemcy i utworzyli w nim warsztat samochodowy. Maszyny wywieziono do Rzeszy. Po wojnie wznowiono produkcję opon w Dębicy.
W latach 70. XX. fabryka zmienia nazwę na „Stomil”; zaczyna produkcję opon bezdętkowych. Następne dziesięciolecie to regres i zastój fabryki. W 1991 r. fabryka staje się jednoosobową spółką Skarbu Państwa, a trzy lata później debiutuje na warszawskiej giełdzie papierów wartościowych.
W 1995 r. kontrolny pakiet akcji nabywa amerykański koncern The Goodyear Tire&Rubber Company. Do tej pory koncern zainwestował w Dębicy ok. 170 mln dolarów. Obecnie fabryka zatrudnia ok. 3 tys. pracowników.
Plan budowy Centralnego Okręgu Przemysłowego został przyjęty przez Sejm w 1937 r. Położony w widłach Wisły i Sanu COP był jedną z największych inwestycji gospodarczych w Polsce międzywojennej. Decyzja o budowie COP-u była związana z koniecznością uprzemysłowienia kraju i zlikwidowania przeludnienia wsi.
Budowa COP-u kosztowała ok. 1 mld złotych (wliczając w to inwestycje kapitału prywatnego). W zakładach produkujących w ramach COP-u zatrudnienie znalazło 107 tys. ludzi, z czego 91 tys. w przemyśle, 10 tys. w handlu i 6 tys. w rzemiośle.
Największymi inwestycjami COP-u były: budowa zapory i elektrowni wodnej w Rożnowie na Dunajcu, Huty Stalowa Wola, fabryk Polskich Zakładów Lotniczych (Wytwórni Płatowców w Mielcu i Wytwórni Silników w Rzeszowie), fabryki celulozy w Niedomicach, elektrowni i zbiornika w Czchowie; rozbudowa Zakładów Zbrojeniowych w Starachowicach i Państwowej Fabryki Broni w Radomiu. (PAP)
huk/ mhr/
