Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w środę zorganizowało akcję społeczno-edukacyjną Żonkile, podczas której rozdawane są papierowe kwiaty. Akcja związana jest z 80. rocznicą wybuchu powstania w getcie warszawskim.
Getto jest nie do wyobrażenia sobie dzisiaj, ani wzrokiem, ani węchem, żadnym czuciem, żadnymi zmysłami. To był zupełnie inny świat - powiedział w rozmowie z PAP Izaak Wacław Kornblum, uratowany w marcu 1943 roku z warszawskiego getta. Jak mówił, po getcie została w nim pustka.
Do pierwszych akcji zbrojnych bojowników żydowskich przeciw Niemcom doszło jeszcze w 1942 r. na dawnych Kresach Wschodnich RP, na terenie województwa wileńskiego, nowogródzkiego, poleskiego i wołyńskiego – powiedział PAP dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku dr hab. Grzegorz Berendt.
W środę, 19 kwietnia obchodzimy 80. rocznicę powstania w getcie warszawskim; Polska tego dnia pokaże, że jest kustoszem pamięci wydarzenia, z którego płynie cały czas aktualne przesłanie o umiłowaniu wolności, które jest też przestrogą dla świata - powiedział PAP prezydencki minister Wojciech Kolarski.
To, że Niemcy skutecznie kamuflowały swoje zbrodnicze działania wobec Żydów było jedną z przyczyn tego, iż powstanie w getcie warszawskim było jednym z nielicznych przejawów żydowskiego ruchu oporu. Dla większości Żydów masowe zabijanie w czasie Holokaustu było po prostu niewyobrażalne - mówi PAP brytyjski historyk Roger Moorhouse.
Odpowiedzialny za stłumienie powstania w getcie warszawskim esesman Juergen Stroop był przed wojną „przeciętnym” urzędnikiem katastralnym z miasteczka Detmold (Nadrenia Północna-Westfalia). Jak opisuje dziennik „Frankfurter Allgemeine Zeitung” (FAZ) Stroop z wielkim zapałem zabrał się za - jak sam to określił - „wytępienie szumowin i bandytów”.
19 kwietnia 1943 r. AK podjęła próbę wysadzenia muru getta przy ul. Bonifraterskiej w Warszawie. Akcją dowodził por. Józef Pszenny „Chwacki”. Wysadzenie muru okazało się trudniejsze, niż przypuszczano - powiedziała PAP historyk z Muzeum Getta Warszawskiego dr Martyna Grądzka-Rejak.
W poniedziałek wieczorem 19 kwietnia 1943 r. na ulicach przylegających do walczącego getta doszło do pierwszej potyczki żołnierzy Armii Krajowej próbujących udzielić pomocy bijącym się z siłami niemieckimi. Była to jedna z największych akcji zbrojnych AK przed wybuchem Powstania Warszawskiego.
W czasie Powstania w getcie warszawskim kobiety stanęły do walki na równi z mężczyznami. Widok kobiet z bronią w ręku był dużym zaskoczeniem dla likwidujących powstanie Niemców – mówi PAP dr Martyna Grądzka-Rejak, kierująca Działem Naukowo-Badawczym Muzeum Getta Warszawskiego i pracowniczka Biura Badań Historycznych IPN.
Bohaterska walka żołnierzy Żydowskiej Organizacji Bojowej i Żydowskiego Związku Wojskowego oraz tysięcy skazanych na zagładę mieszkańców getta była reakcją na trwający od 1939 r. terror okupantów niemieckich. Żydowski opór przeszedł do historii jako pierwsze powstanie w okupowanej Europie.