Boże Narodzenie to - według teologów - najważniejsze po Wielkanocy święto w roku. Jest to święto chrześcijańskie, wprowadzone dla uczczenia tajemnicy narodzenia Jezusa Chrystusa. Obchodzono je od IV wieku, najpierw w Rzymie.
Na Górnym Śląsku szopki, zwane betlejkami stawiano na komodzie, trzymano w szafie, niektóre zajmowały większą część pokoju. Dopełnieniem każdej z nich były seryjnie produkowane, kosztowne figurki. W niektórych rodzinach ta tradycja jest nadal kultywowana.
Zakaz wchodzenia do komory i wynoszenia z niej ziarna, aby w przyszłym roku w gospodarstwie niczego nie ubywało, czy nakaz mielenia w żarnach, aby w nowym roku nie brakowało pracy to niektóre z zapomnianych już zwyczajów wigilijnych w tradycji ludowej Podkarpacia.
Na bazie wierzeń chrześcijańskich i pogańskich oraz zwyczajów czterech różnych grup etnicznych wyrosły dawne tradycje wigilijne mieszkańców na Sądecczyźnie – powiedziała PAP etnograf z Sądeckiego Parku Etnograficznego Bogusława Błażewicz.
Prawie każdy z obecnych wigilijnych zwyczajów ma swoje korzenie w tradycji sprzed wieków. W regionie świętokrzyskim 24 grudnia był dniem magicznym, w którym można było zapewnić sobie powodzenie na nadchodzący rok – twierdzą etnografowie z Muzeum Wsi Kieleckiej.
Wigilijne wierzenia, z których wiele przetrwało do dziś, wzięły się z pogańskich zwyczajów zaduszkowych, które praktykowane były niegdyś na przełomie roku – wyjaśniła opolska folklorystka. Nasi przodkowie dbali w tym czasie nie tylko o duchy, ale też plony czy zamążpójście córek.
Wigilia to dzień poprzedzający święto Bożego Narodzenia. Nazwa pochodzi od łacińskiego słowa "vigilia", oznaczającego czuwanie. Wigilią nazywany jest także uroczysty posiłek, do którego tego dnia siada się o zmroku w gronie najbliższych.