Dążenie Ślązaków do przyłączenia do Polski, którego wyrazem były m.in. trzy powstania śląskie, znalazło swoje odbicie w muzyce, inspirując powstanie kilkudziesięciu piosenek i słynnej na całym świecie "III Symfonii pieśni żałosnych" Henryka Mikołaja Góreckiego.
2011-04-27 (PAP) - "W 90-lecie powstań śląskich" - taki tytuł nosi wystawa otwarta w środę w Senacie z okazji 90. rocznicy III powstania śląskiego. Zaprezentowano na niej m.in. fotografie odznaczeń przyznawanych byłym uczestnikom walk o polskość Śląska.
W III Powstaniu Śląskim wzięła udział ponad 100-osobowa grupa kadetów, którzy zbiegli z korpusów we Lwowie i Modlinie - wynika z raportu sporządzonego dla Ministerstwa Spraw Wojskowych w 1921 r. Nieznany dotąd dokument udostępniło PAP Centralne Archiwum Wojskowe.
Rola powstań śląskich jest marginalizowana, choć powinny być ważnym elementem budowy regionalnej tożsamości i wiedzy o Śląsku – uważa specjalizujący się w dziejach regionu historyk z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach prof. Zygmunt Woźniczka.
Szczepański: rocznica III Powstania Śląskiego okazją do debaty Przypadająca w maju 90. rocznica wybuchu III Powstania Śląskiego to okazja do spokojnej i poważnej debaty o powstaniach śląskich, ale także o samym Śląsku, jego mieszkańcach i ich tożsamości – ocenia socjolog z Uniwersytetu Śląskiego, prof. Marek Szczepański.
W okresie II Rzeczpospolitej polska część Górnego Śląska korzystała z autonomii, ustanowionej w 1920 r. decyzją Sejmu Ustawodawczego. Nadano ją regionowi w obliczu zbliżającego się plebiscytu, który miał zdecydować o przynależności państwowej Śląska.
O przeprowadzeniu plebiscytu, który miał rozstrzygnąć o podziale pruskiego przed I wojną światową Górnego Śląska między Niemcy i Polskę, zdecydowała w czerwcu 1919 r. Konferencja Wersalska. Powstanie niepodległej Polski w 1918 r. wzmogło w tamtym czasie polski ruch narodowy na Śląsku. Dążeniom ludności polskiej przeciwstawiała się niemiecka administracja i wojsko.
Część Górnego Śląska, która wróciła do Polski w wyniku plebiscytu i III Powstania Śląskiego, faktycznie została przejęta przez polskie państwo dopiero rok później, w czerwcu 1922 roku. Do historii przeszło m.in. powitanie polskich oddziałów na moście w Szopienicach – obecnie dzielnicy Katowic.
Trzecie Powstanie Śląskie było ostatnim z trzech zbrojnych zrywów polskiej ludności na Śląsku. Jego efektem było przyznanie Polsce znacznie większej części Górnego Śląska, niż pierwotnie zamierzano. Powstanie wybuchło w nocy z 2 na 3 maja 1921 roku, walki trwały dwa miesiące.
Drugie Powstanie Śląskie, w przeciwieństwie do pierwszego, które rok wcześniej wybuchło spontanicznie, było zorganizowanym zrywem. Powstanie ogłosiły Dowództwo Główne Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska oraz Polski Komisariat Plebiscytowy.