75 lat temu, 13 marca 1945 r., w niemieckim obozie KL Mauthausen zmarł więzień nr 129957 – polski wynalazca Kazimierz Prószyński. Gdyby urodził się pod szczęśliwą gwiazdą, dziś mówilibyśmy o światowej „pleografii”, a nie „kinematografii” – wspominał go poeta Anatol Stern.
„Rękopis znaleziony w Saragossie” w reżyserii Wojciecha Jerzego Hasa, to jeden z najbardziej znanych polskich filmów wszech czasów. Do dziś ma zaprzysięgłych fanów – mówi PAP krytyk filmowy prof. Tadeusz Lubelski. 55 lat od premiery dzieło budzi zachwyt wielkich twórców.
Cykl wydarzeń pod hasłem „Weekend Łodzi Filmowej”, organizowanych od piątku do niedzieli, ma przypomnieć łodzianom o drugiej rocznicy zaliczenia ich miasta do sieci Miast Kreatywnych UNESCO. Będą liczne projekcje filmów, warsztaty, koncert Stanisławy Celińskiej.
Wyzwaniem było to, jak uporządkować filmy Andrzeja Wajdy. Nie chcieliśmy prowadzić widza od pierwszej produkcji do ostatniej, tylko zbudować z nich własną opowieść – mówią PAP kurator Rafał Syska i projektant Tomasz Wójcik. Wystawa „Wajda” ich autorstwa w Muzeum Narodowym w Krakowie od dziś otwarta jest dla publiczności.
Rok z Kazimierzem Kutzem organizuje Instytucja Filmowa Silesia Film w Katowicach. Najważniejszą częścią tego cyklu wydarzeń będzie pełna retrospektywa zmarłego w grudniu reżysera, która rozpocznie się 17 stycznia pokazem „Krzyża walecznych”.
Projekcje polskich filmów, m.in. „Szaleńców” z 1928 roku w reż. Leonarda Buczkowskiego, pokaz plakatów i spotkanie z twórcami, to wydarzenia, które odbędą się w Łodzi w związku z obchodami 123. urodzin światowej kinematografii.
W Łodzi - w ramach projektu Narodowego Centrum Kultury Filmowej - odtworzono pierwszy film fabularny, jaki powstał na ziemiach polskich. To nakręcony w 1902 roku przez Kazimierza Prószyńskiego wynalezionym przez niego biopleografem „Powrót birbanta”.
Nigdy nie miałem ambicji, żeby wychowywać widzów. Byłem w ich domu tylko gościem i zawsze miałem tego świadomość - mówi PAP Stanisław Janicki, legenda kina, krytyk filmowy, przez 32 lata (1967-99) gospodarz programu telewizyjnego „W starym kinie”.
Jedyny na świecie zrekonstruowany biopleograf Kazimierza Prószyńskiego, latarnia magiczna Newton, kamera filmowa Gillon czy zestaw kamer Parvo i Super Parvo – to jedne z najciekawszych eksponatów rozrastającej się kolekcji Narodowego Centrum Kultury Filmowej w Łodzi.
Polański ma wielki szacunek dla widzów i czerpie przyjemność z ich mistrzowskiego zaskakiwania – mówi PAP prof. dr hab. Grażyna Stachówna z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Reżyser „Noża w wodzie” i „Chinatown” kończy w sobotę 85 lat.