225 lat temu, 14 maja 1792 r., przeciwnicy reform Sejmu Czteroletniego, ze Stanisławem Szczęsnym Potockim i Sewerynem Rzewuskim na czele, ogłosili w Targowicy zawiązanie konfederacji przeciwko Stanisławowi Augustowi i Konstytucji 3 Maja. W rzeczywistości konfederację zawiązano 27 kwietnia 1792 r. w Petersburgu w uzgodnieniu z Katarzyną II.
Można stwierdzić, że suwerenne państwo polskie odrodziło się w 1918 r., właśnie z kultury i dzięki kulturze - napisał prezydent Andrzej Duda w liście skierowanym do uczestników debaty "Miejsce humanistyki w kulturze Polski współczesnej", zorganizowanej we wtorek w Belwederze.
Konstytucja 3 maja była lekarstwem właściwym, ale podanym za późno ciężko chorej Rzeczypospolitej; jednak pomogła przetrwać zabory - powiedział w niedzielę metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz podczas mszy św. z okazji święta narodowego 3 maja.
Państwo Bolesława Chrobrego, genealogia Jagiellonów, artykuły henrykowskie, rozbiory Polski, Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela - takich m.in. tematów dotyczyły zadania w teście z historii i wiedzy o społeczeństwie podczas wtorkowego egzaminu gimnazjalnego.
"Reytan. Upadek Polski" - taki tytuł nosi najnowsza książka Jarosława Marka Rymkiewicza poświęcona postaci posła ziemi nowogródzkiej na Sejm Rozbiorowy i jego protestowi, który zapisał się w historii Polski jako przykład obrony wolności obywatelskich i patriotyzmu.
Rozbiory, powstanie listopadowe, Konstytucja Nihili novi, zakładanie miast na prawie niemieckim, przynależność Polski do NATO - takich m.in. tematów dotyczyły zadania w teście z historii i wiedzy o społeczeństwie podczas wtorkowego egzaminu gimnazjalnego. Test z historii i WOS zawierał 24 zadania. Wszystkie były zamknięte - uczeń sam musiał wybrać prawidłową odpowiedź z zaproponowanych w arkuszu. Odnosiły się do zamieszczonych w teście tekstów, ilustracji, map i schematów.
5 sierpnia 1772 r. Rosja, Prusy i Austria podpisały w Petersburgu traktaty rozbiorowe dotyczące podziału ziem Rzeczypospolitej, jako powód swoich działań podały "całkowity rozkład panstwa" i "duch fakcyjny utrzymujący w Polsce anarchię".
Polska, ze względu na swą słabość ujawnioną już podczas wielkiej wojny północnej, była w XVIII w. stałym obiektem westchnień rozbiorowych Prus. Nic by z tego jednak nie wyszło bez zgody Rosji, która wielokrotnie dawała Berlinowi do zrozumienia, iż Rzeczpospolitą uważa za teren własnych wyłącznych wpływów i nie zamierza dzielić się nim z Prusami - mówi w rozmowie na temat I rozbioru Polski prof. Zofia Zielińska z Uniwersytetu Warszawskiego.
Według prof. Janusza Tazbira, konflikty wewnętrzne były w dziejach Rzeczypospolitej Obojga Narodów nieuniknione, choć ich skala - w porównaniu z innymi państwami - była niewielka. Zatargi wynikały m.in. z buntów szlacheckich przeciw królowi. Częste w dawnej Polsce konflikty króla ze szlachtą bardzo rzadko kończyły się jednak prześladowaniami. Szlachty nie można było bezprawnie więzić ani torturować.