Fotografia Danuty Siedzikówny „Inki” z lipca 1946 roku. Źródło: profil IPN w serwisie Twitter
Nieznaną fotografię Danuty Siedzikówny „Inki” oraz historię jej odnalezienia opublikował w najnowszym „Biuletynie IPN” historyk Piotr Niwiński. Zdjęcie z lipca 1946 r. przedstawia sanitariuszkę 5. Wileńskiej Brygady AK w tej samej sukience, w której została aresztowana.
Fotografię Danuty Siedzikówny "Inki" - jak podał PAP wiceprezes IPN Mateusz Szpytma - można obejrzeć także w mediach społecznościowych IPN.
"Pozując do tego zdjęcia sanitariuszka 5. Brygady Wileńskiej wiedziała, że jej rodzina jest bezpieczna – dopiero co spotkała się z siostrą, która przekazała jej dobre wieści. Danusia szykowała się do powrotu do oddziału – zdobyła już potrzebne medykamenty. Kiedy w połowie lipca 1946 roku robiono jej to zdjęcie, nie wiedziała, że lada chwila aresztuje ją ubecja" - głosi komentarz do opublikowanej na Facebooku fotografii.
Danuta Siedzikówna trafiła w ręce UB 20 lipca 1946 r. Po krótkim i brutalnym śledztwie została skazana na śmierć wraz z Feliksem Selmanowiczem "Zagończykiem". 28 sierpnia 1946 r., na moment przed egzekucją, oboje krzyknęli: "Niech żyje Polska!". "Młode ofiary +władzy ludowej+ nie zginęły od razu. Strzałem z pistoletu zabił ich dowódca plutonu egzekucyjnego" - przypomniał we wpisie Instytut.
Dr P. Niwiński: aparat represji wobec Żołnierzy Wyklętych oparty był na wzorcach sowieckich
Fotografię odnalazł dr hab. Piotr Niwiński - historyk i politolog, pracownik Oddziału IPN w Gdańsku i profesor Uniwersytetu Gdańskiego.
"W czerwcu 2020 r. przeglądałem, do pisanej aktualnie książki, akta dotyczące kilku młodych ludzi związanych z wileńską konspiracją. Była to sprawa wytoczona przez Urząd Bezpieczeństwa Reginie Sakowicz, jej bratu Walerianowi i Mieczysławowi Zajewskiemu. Skazano ich na kilkuletnie więzienie, a następnie, praktycznie do końca życia, inwigilowano i prześladowano" - napisał Niwiński w "Biuletynie IPN", prezentując - jak podał - ostatnią fotografię "Inki".
"W aktach znajduje się zdjęcie +Inki+. Widzimy w nim uśmiechniętą dziewczynę w ciemnej sukience w jasne kwiatki" - dodał badacz, przedstawiając też hipotezę dotyczącą tego jak ta fotografia trafiła do akt. Danuta Siedzikówna spotkała się bowiem z siostrami Jadwigą i Heleną Mikołajewską, które z kolei uczestniczyły w spotkaniach prześladowanych przez Urząd Bezpieczeństwa osób, w tym m.in. Sakowiczów.
Rocznica egzekucji "Inki" - 17-letniej sanitariuszki AK
"+Inka+ u Mikołajewskich w lipcu 1946 r. znalazła się pierwszy raz. W czasie krótkiej znajomości (aresztowana została tej samej nocy, której się zjawiła) dziewczyny przypadły sobie do gustu. Nie tylko śpiewały partyzanckie piosenki i wymieniały się wieściami z konspiracyjnego świata. Możliwe, że +Inka+ przekazała Mikołajewskim swoje zdjęcie. Taki zresztą był wtedy zwyczaj wśród młodzieży, aby obdarowywać się fotografiami, często z dedykacją. Zdjęcie +Inka+ musiała zrobić niedługo przed przybyciem do Mikołajewskich, ponieważ jest mało prawdopodobne, aby przywiozła je ze sobą w czasie podróży z oddziału partyzanckiego do Gdańska. Ponadto znajduje się na nim w sukience, w której najprawdopodobniej została aresztowana i zapewne rozstrzelana. W ciemnej sukience w kwiaty. Wedle wszelkiego prawdopodobieństwa jest to zdjęcie wykonane w pierwszej połowie lipca 1946 r. w Gdańsku" - napisał Niwiński.
Danuta Siedzikówna "Inka" była sanitariuszką 5. Wileńskiej Brygady AK. 20 lipca 1946 r. została aresztowana przez funkcjonariuszy UB i osadzona w więzieniu w Gdańsku. Po ciężkim śledztwie skazana została na karę śmierci przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Gdańsku. Wyrok wykonano 28 sierpnia 1946 r.
W 2014 r. zespół IPN pod kierownictwem prof. Krzysztofa Szwagrzyka podczas prac na Cmentarzu Garnizonowym w Gdańsku odnalazł i ekshumował szczątki młodej kobiety z przestrzeloną czaszką, które - dzięki pracy genetyków z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie - zidentyfikowano jako szczątki Danuty Siedzikówny "Inki". 28 sierpnia 2016 r., w 70. rocznicę jej śmierci, na gdańskim Cmentarzu Garnizonowym odbył się uroczysty państwowy pogrzeb "Inki" oraz innego żołnierza 5. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej - Feliksa Selmanowicza "Zagończyka", który został rozstrzelany wraz z "Inką" w gdańskim areszcie.
Norbert Nowotnik (PAP)
nno/ pat/
