Bytom Plac Kościuszki, 1890 r. /Źródło: en.wikipedia
Konserwator wszczął postępowanie ws. wpisania fragmentu bytomskich średniowiecznych murów miejskich do rejestru zabytków woj. śląskiego. "W tych murach zapisana jest wielowiekowa historia Bytomia" – powiedział PAP historyk Dariusz Pietrucha.
Bytom uzyskał prawa miejskie w 1254 r. Pod koniec XIII w. z inicjatywy księcia bytomskiego Kazimierza wybudowano zamek, a miasto otoczono murami. Posiadały one liczne półbaszty oraz trzy bramy: Pyskowicką/Tarnogóską, Sławkowską/Krakowską oraz Gliwicką. Poza tym miasto chroniły fosy, wały ziemne oraz mokradła, a system fortyfikacji rozbudowywano wraz z rozwojem uzbrojenia.
Postępowanie prowadzone przez Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Katowicach dot. fragmentu murów pomiędzy ul. Rycerską i Wojciecha Korfantego. Ma on ok. 29 metrów długości i 4 metrów wysokości. Rzecznik WUOZ Mirosław Rymer poinformował PAP, że pochodzi on najprawdopodobniej z XV w. i jest już chroniony w ramach zabytkowego układu urbanistycznego bytomskiego śródmieścia.
"To najlepiej rozpoznany fragment murów, którego datowanie i autentyzm nie budzą większych wątpliwości. Stąd śląski wojewódzki konserwator zabytków uznał, że uzasadnionym jest wzmocnienie jego ochrony poprzez wpis indywidualny, co jednocześnie umożliwi pozyskiwanie dotacji na jego konserwację" – wskazał Mirosław Rymer.
Na wniosek WUOZ Narodowy Instytut Dziedzictwa już w 2020 r. przygotował opinię, w której ocenił, że pozostałości bytomskich murów miejskich mają znaczną wartość zabytkową oraz naukową. Świadczą o średniowiecznym rodowodzie miasta, jego przemianach oraz ówczesnej technice budowlanej.
"W tych murach zapisana jest wielowiekowa historia Bytomia. Niestety, ich resztki rozpaczliwie błagają o remont – kruszą się i rozsypują. Wymagają natychmiastowej interwencji. Jeżeli nic z tym nie zrobimy, wkrótce znikną" – zaalarmował Dariusz Pietrucha.
Zaznaczył, że choć Bytom świętował w 2024 r. swoje 770-lecie, to średniowiecznych zabytków w mieście zachowało się niewiele. "Mamy obowiązek, żeby o nie zadbać" – podkreślił.
Historyk wskazał, że widoczne fragmenty bytomskich średniowiecznych murów miejskich znajdują się przede wszystkim pomiędzy ul. Rycerską i Wojciecha Korfantego oraz na jednym z podwórek u zbiegu ul. Katowickiej i Wojciecha Korfantego – ten fragment prezentowano nawet na niemieckich pocztówkach.
"Mury były stopniowo rozbierane, ponieważ ograniczały rozwój przestrzenny miasta. Podobno pierwsza została rozebrana Brama Gliwicka pod koniec XVIII w. Większość rozebrano w pierwszej połowie XIX w. Materiały najpewniej wykorzystano podczas stawiania nowych budynków" – powiedział Dariusz Pietrucha.
Natomiast pierwszy bytomski gród utworzono najprawdopodobniej w XI w. w miejscu, które dziś znamy jako Wzgórze św. Małgorzaty. Swoją nazwę zawdzięcza kościołowi, który ufundował tam w XII w. książę Bolesław Kędzierzawy. Wzniesienie wybrano ze względów praktycznych, ponieważ otoczone przez podmokłe tereny i rzekę było naturalnym punktem obserwacyjnym i obronnym.(PAP)
pato/ dki/
