Pomnik - Kufer Reymonta przy ul. Piotrkowskiej w Łodzi. Fot. PAP/ G. Michałowski
W Łódzkiem wydarzenia organizowane przez muzea, biblioteki oraz Uniwersytet Łódzki przypominają o przypadającej 13 listopada 100. rocznicy przyznania nagrody Nobla Władysławowi Reymontowi. Autor „Chłopów”, który decyzją Senatu został patronem roku 2025, był związany z ziemią łódzką.
Sto lat temu, 13 listopada 1924 roku, Władysławowi Reymontowi przyznano literacką Nagrodę Nobla za powieść "Chłopi". Związany z regionem łódzkim pisarz będzie też patronem roku 2025, dlatego władze regionu już teraz zachęcają samorządy do planowania upamiętniających go wydarzeń i składania wniosków w konkursach, dzięki którym zdobędą fundusze na ich organizowanie.
"Reymont to postać wyjątkowa dla naszej historii i literatury, ale szczególnie ważna jest dla województwa łódzkiego. Urodził się w Kobielach Wielkich w powiecie radomszczańskim, potem mieszkał, uczył się i pracował w wielu miejscowościach naszego regionu: Łodzi, Tuszynie, Będkowie, Piotrkowie, Lipcach, nazywanych dziś Reymontowskimi. Miejsca te miały wpływ na jego literaturę, inspirowały go. Jako samorząd województwa zapowiadamy kilka ważnych projektów honorujących rok Reymonta. Zachęcam wszystkie samorządy w regionie, aby o tym roku pamiętały i żeby włączyły się w jego celebrowanie" - podkreślił członek zarządu województwa Artur Ostrowski.
Ironia i oszołomienie – 100 lat od Nagrody Nobla dla Władysława Reymonta
Zanim jednak rozpoczną się obchody roku reymontowskiego w Łódzkiem, szereg wydarzeń odbędzie się w środę, w setną rocznicę dnia, w którym Komitet Noblowski ogłosił swoją decyzję o nagrodzeniu "prawdziwego eposu prozą", za jaki uznano "Chłopów".
Na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Łódzkiego rozpoczęła się trzydniowa konferencja naukowa współorganizowana przez Zakład Literatury Pozytywizmu i Młodej Polski (UŁ) oraz Zakład Literatury Polskiej (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach). Literaturoznawcy z całej Polski pochylą się nad twórczością Reymonta, jego biografią oraz stanem badań, bo - jak oceniają - mimo wielu prac poświęconych autorowi "Ziemi obiecanej", nie ma on dotąd ani pełnego wydania swoich pism ani monografii, która byłaby godna noblisty, nie ma również rzetelnego kalendarium. Konferencja może zatem stać się "nowym otwarciem" w badaniach dotyczących pisarza i jego dzieł.
Dom Literatury w Łodzi organizuje obchody przy pomniku Władysława Reymonta przy ul. Piotrkowskiej 133; o godz. 12 przewidziano przemówienia władz i gości, krótki występ Zespołu Pieśni i Tańca Łódź, nawiązujący do "Chłopów", a po uroczystości będzie można wziąć udział w spacerze literackim śladami noblisty, który poprowadzi znana łódzka przewodniczka, Justyna Tomaszewska.
Sporo atrakcji przygotowało Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi. Jak zapowiedział dyrektor placówki Dominik Płaza, od godz. 17 będzie można wziąć udział w oprowadzaniu po ekspozycji etnograficznej śladami "Chłopów". Będą performatywne działania z czytaniem fragmentów dzieła oraz rekonstrukcja parateatralna dwóch scen: zalotów Boryny do Jagny na targu oraz oczepin Jagny podczas wesela.
Muzeum Kinematografii w Łodzi ma niespodziankę dla kinomanów - o godz. 17 zaprezentowany zostanie 15-minutowy - bo tylko tyle zachowało się do czasów współczesnych - fragment pierwszej adaptacji "Ziemi obiecanej" z 1927 roku, w reżyserii Aleksandra Hertza i Zbigniewa Gniazdowskiego. Następnie wyświetlona zostanie adaptacja z 1974 roku w reżyserii Andrzeja Wajdy - film był nominowany do Oscara i należy do ścisłego kanonu największych dzieł w historii kinematografii.
Z kolei w Lipcach Reymontowskich, gdzie działa Muzeum im. Reymonta, uroczystości upamiętniające pisarza rozpoczną się od godziny 13.30; będzie czytanie "Chłopów" w wykonaniu Dymitra Hołówki, inscenizacja wesela Boryny oraz koncerty nawiązujące do tradycji ludowej. Można także zobaczyć wystawy stałe: historyczno-etnograficzne "Tradycje lipieckie", "Chłopi Reymonta w glinianej rzeźbie Ewy Soski" czy "Listy z podróży", prezentujące przekrój życia i twórczości noblisty.
Dwie instytucje przedstawiły też swoje plany na przyszły rok. Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Łodzi przygotowała projekt "Fabrika-mistika, literacko-dźwiękowa podróż pomiędzy reymontowską metropolią a jej peryferiami". Został on rozpisany na dziewięć aktów - od wystawy z okazji 100. rocznicy śmierci Reymonta w lutym, poprzez prezentacje wideo, warsztaty plastyczne, wokalne w kolejnych miesiącach, aż po finał - dźwiękową wędrówkę z fabryk ziemi obiecanej poprzez zatłoczone ulice i przejazd pociągiem ku Lipcom Reymontowskim.
Swój projekt, "Reymont Live!", przygotował także Łódzki Dom Kultury. Będą to cztery pograjki weselne z udziałem kapel i śpiewaków wykonujących tradycyjną muzykę regionu łowickiego oraz inspirujących się nimi. Pograjki odbędą się w czterech miejscowościach Łódzkiego.(PAP)
agm/ dki/
