W 2021 roku rozpoczęły się w RFN dwa głośne procesy funkcjonariuszy niemieckich obozów koncentracyjnym: 96-letniej dziś byłej sekretarki ze Stutthofu i 100-letniego byłego strażnika obozu koncentracyjnego Sachsenhausen. Rzecznik niemieckiego Ministerstwa Sprawiedliwości przyznał w odpowiedzi na pytanie PAP, że „doszło do poważnych zaniedbań w rozliczaniu się z nazistowską przeszłością”.
30 września przed sądem w Itzehoe miała stanąć Irmgard F., była sekretarka w niemieckim obozie koncentracyjnym Stutthof. 96-latka jest oskarżona o to, że w okresie od czerwca 1943 r. do kwietnia 1945 r. jako stenotypistka i maszynistka w komendanturze niemieckiego obozu koncentracyjnego Stutthof pomagała kierownictwu obozu w systematycznym zabijaniu więźniów. Zarzuca się jej współudział w zabójstwie w ponad 11 tys. przypadków.
96-letnia była sekretarka ze Stutthofu zwolniona z aresztu
W przewidzianym terminie rozprawa nie mogła się jednak zacząć, ponieważ oskarżona rano w dniu procesu uciekła z domu opieki, w którym mieszka i przed sądem się nie zjawiła. Dopiero po kilku godzinach została zatrzymana przez policję i trafiła do aresztu.
Proces ruszył 19 października. Postępowanie jest rozpatrywane przez wydział dla nieletnich w mieście Itzehoe, ponieważ oskarżona w chwili popełnienia przestępstwa miała mniej niż 21 lat, a więc była młodociana w rozumieniu ustawy o sądach dla nieletnich.
7 października w Brandenburg an der Havel rozpoczął się zaś proces 100-letniego Josefa S., któremu zarzuca się, że jako strażnik SS w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen świadomie i dobrowolnie pomagał w okrutnym zamordowaniu ponad 3 tys. ludzi. W 1944 roku zamordowany został tam komendant główny Armii Krajowej Stefan "Grot" Rowecki.
"Świadomość, że oprawcy z obozów byli w stanie w większości żyć bez problemów i bez konieczności rozliczania się ze swoich zbrodni w niemieckim sądzie, obciążała ocalałych przez całe życie" - powiedział wiceprzewodniczący Komitetu Christoph Heubner.
Josef S. jest oskarżony o to, że między styczniem 1942 r. a lutym 1945 roku w 3518 przypadkach umyślnie pomagał w rozstrzeliwaniu rosyjskich jeńców wojennych i mordowaniu więźniów przy użyciu gazu trującego Cyklon B. - poinformował sąd.
Jako strażnik SS Josef S. przyczynił się także do śmierci więźniów z powodu chorób, głodu, pracy przymusowej lub systematycznej eksterminacji. W akcie oskarżenia zarzut ten brzmi: "pomocnictwo w zabijaniu więźniów poprzez tworzenie i utrzymywanie warunków nieprzyjaznych dla życia".
Z kolei strażnik obozu koncentracyjnego Stutthof Harry S. podejrzany o współudział w zabójstwach w kilkuset przypadkach uniknął w tym roku procesu. W marcu sąd w Wuppertalu "odrzucił wszczęcie postępowania głównego z powodów prawnych, ponieważ (…) oskarżony ze względu na swój stan fizyczny nie jest już w stanie rozsądnie reprezentować swoich interesów w procesie i poza nim".
Sąd zauważył jednocześnie, że "na podstawie akt istnieje bardzo silne podejrzenie, że oskarżony był winny współudziału w zabójstwie w kilkuset powiązanych sprawach".
Międzynarodowy Komitet Oświęcimski skierował na początku roku pod adresem niemieckiego wymiaru sprawiedliwości zarzut, że od dziesięcioleci nie ściga nazistowskich zbrodniarzy.
Międzynarodowy Komitet Oświęcimski skierował na początku roku pod adresem niemieckiego wymiaru sprawiedliwości zarzut, że od dziesięcioleci nie ściga nazistowskich zbrodniarzy.
"Świadomość, że oprawcy z obozów byli w stanie w większości żyć bez problemów i bez konieczności rozliczania się ze swoich zbrodni w niemieckim sądzie, obciążała ocalałych przez całe życie" - powiedział wiceprzewodniczący Komitetu Christoph Heubner.
Fakt, że sprawców pociąga się do odpowiedzialności dopiero teraz, jest "porażką i zaniedbaniem niemieckiego wymiaru sprawiedliwości, które trwa od dziesięcioleci" - oświadczył Heubner.
"Z dzisiejszej perspektywy można powiedzieć, że doszło do poważnych zaniedbań w rozliczaniu się z nazistowską przeszłością, zwłaszcza w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku" - przyznał rzecznik niemieckiego Ministerstwa Sprawiedliwości w odpowiedzi na pytanie PAP o przedłużające się procesy nazistowskich zbrodniarzy.
Wystawa „Reinefarth w Warszawie. Dowody zbrodni” w Muzeum Woli
"Niemcy stworzyli po powstaniu RFN system, który chronił zbrodniarzy przed karą" - powiedział zaś PAP historyk prof. Bogdan Musiał.
Według Thomasa Willa, szefa Centralnego Urzędu ds. Ścigania Zbrodni Narodowosocjalistycznych w Ludwigsburgu, na osądzenie czeka jeszcze 15 strażników z niemieckich obozów koncentracyjnych. Sprawy dziewięciorga podejrzanych badają prokuratury w Erfurcie, Weiden, Hamburgu i Neuruppin oraz Prokuratura Generalna w Celle. Centralny Urząd ds. Ścigania Zbrodni Narodowosocjalistycznych prowadzi też wstępne postępowania w sześciu kolejnych sprawach.
Z Berlina Berenika Lemańczyk (PAP)
bml/ jar/
