Przekazanie ŚCWiS zabytkowych budynków KWK „Wujek”. Źródło: Śląskie Centrum Wolności i Solidarności
Mieszczące się przy katowickiej kopalni Wujek Śląskie Centrum Wolności i Solidarności, pielęgnujące pamięć m.in. o zamordowanych w stanie wojennym górnikach z tego zakładu, przejmie trzy historyczne budynki kopalni. W poniedziałek podpisano list intencyjny w tej sprawie.
Porozumienie obejmuje trzy obiekty: oddział instalacyjny, budynek straży pożarnej oraz łaźnię łańcuszkową, gdzie w grudniu 1981 r. górnicy strajkowali przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego. 16 grudnia tamtego roku teren kopalni stał się areną krwawej pacyfikacji, podczas której członkowie plutonu specjalnego ZOMO zastrzelili dziewięciu górników. W tym roku minie 40 lat od tej największej tragedii stanu wojennego.
Szczególnie łaźnia łańcuszkowa, gdzie strajkujący górnicy modlili się, uczestniczyli w mszach i otrzymali absolucję generalną przed starciem z siłami wojska i milicji, ma unikatowy charakter. Obecnie w kopalniach nie stosuje się już metody zawieszania ubrań górników na łańcuchach. W 2016 roku budynek łaźni został objęty ochroną konserwatorską.
"Łaźnia łańcuszkowa ma dla nas wartość porównywalną z Salą BHP w Stoczni Gdańskiej" - powiedział dyrektor Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności Robert Ciupa. Podkreślił, że kopalnia Wujek i historia jej pacyfikacji to elementy określające dziś tożsamość Katowic oraz mieszkańców miasta i całego regionu.
"Łaźnia łańcuszkowa ma dla nas wartość porównywalną z Salą BHP w Stoczni Gdańskiej" - powiedział dyrektor Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności Robert Ciupa. Podkreślił, że kopalnia Wujek i historia jej pacyfikacji to elementy określające dziś tożsamość Katowic oraz mieszkańców miasta i całego regionu.
Obecnie obiekty kopalni, która od początku tego roku działa pod wspólnym szyldem z pobliską kopalnią Staszic, jako kopalnia Staszic-Wujek, należą do Polskiej Grupy Górniczej. Przedstawiciele firmy byli wśród sygnatariuszy poniedziałkowego listu intencyjnego, wraz z władzami Katowic, dyrekcją ŚCWiS oraz samorządem woj. śląskiego.
39 lat temu wprowadzono stan wojenny
"W planie mojego życia historia zatoczyła pełny obrót. Wydarzenia 1981 r. w kopalniach przeżywałem osobiście, dlatego jest dla mnie tak istotne, że w tej chwili finalizujemy kolejny etap budowania tego szczególnego miejsca pamięci, jakim jest katowicka kopalnia Wujek. Będzie ono ważne dla przyszłych pokoleń, które już weszły lub dopiero wejdą w dorosłe życie" - tłumaczył podczas uroczystości wiceprezes PGG Jerzy Janczewski, zapewniając o woli współpracy Grupy z Centrum oraz z władzami miasta i regionu.
W liście intencyjnym PGG zobowiązała się do nieodpłatnego przekazania Śląskiemu Centrum Wolności i Solidarności trzech historycznych budynków kopalni Wujek. Obiekty mają być zagospodarowane na cele edukacyjno-kulturalne. "Te budynki będą swoistą trampoliną pomiędzy historią a przyszłością" - mówiła Izabela Domogała z zarządu woj. śląskiego. "Racja stanu wymaga, aby zadbać o pamięć oraz o informacje, które często nie mają miejsca w podręcznikach historii" - dodawał wiceprezydent Katowic Mariusz Skiba.
Śląskie Centrum Wolności i Solidarności mieści się w dawnym magazynie odzieżowym kopalni Wujek. Przylega do niego rampa, z której członkowie plutonu specjalnego ZOMO 16 grudnia 1981 roku strzelali do strajkujących górników. Przedmiotem działalności Centrum jest zachowywanie i upowszechnianie wiedzy o wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego, działalności ruchów opozycyjnych w okresie do 1989 r. i wydarzeniach związanych z pacyfikacją strajków na obszarze obecnego woj. śląskiego oraz o utworzeniu i działalności NSZZ Solidarność.
Śląskie Centrum Wolności i Solidarności mieści się w dawnym magazynie odzieżowym kopalni Wujek. Przylega do niego rampa, z której członkowie plutonu specjalnego ZOMO 16 grudnia 1981 roku strzelali do strajkujących górników. Przedmiotem działalności Centrum jest zachowywanie i upowszechnianie wiedzy o wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego, działalności ruchów opozycyjnych w okresie do 1989 r. i wydarzeniach związanych z pacyfikacją strajków na obszarze obecnego woj. śląskiego oraz o utworzeniu i działalności NSZZ Solidarność.
Przykopalniane muzeum powstało w 2008 r. Przed rozbudową składało się z trzech sal wystawowych, w których ukazana była m.in. historia kopalni z makietą odwzorowującą teren kopalni oraz przebieg działań sił milicyjno-wojskowych podczas pacyfikacji zakładu. Po muzeum od lat oprowadzają górnicy, którzy brali udział w historycznym strajku. Obecnie trwa rozbudowa Centrum, które w grudniu - w 40. rocznicę pacyfikacji kopalni - otworzy nową wystawę stałą.
Prof. Antoni Dudek: pacyfikacja Kopalni Wujek miała zastraszyć społeczeństwo
Po przebudowie, centrum znacząco powiększy się, udostępniając dwa kolejne poziomy. Ekspozycja będzie mieściła się nie tylko – jak dotąd – na parterze, ale też na poddaszu, które zostanie podniesione oraz w podziemiach. Wystawa będzie prezentowała historię PRL-u - przede wszystkim działalność opozycji demokratycznej, m.in. powstanie NSZZ Solidarność, wizyty Jana Pawła II, strajki, stan wojenny, pacyfikację Wujka i jej efekty oraz przebieg sądowych procesów, w których sądzeni byli sprawcy tej zbrodni. W styczniu br. podpisano umowę z wykonawcą nowej wystawy głównej Centrum. Przetarg wygrała firma Adventure Ekspozycje.
"Dzięki pozyskaniu budynków oddziału instalacyjnego, straży pożarnej oraz łaźni łańcuszkowej, ŚCWiS rozwinie działalność w nowych kierunkach, z poszanowaniem oryginalnie zachowanej tkanki historycznej miejsca, które stanie się ważnym dla regionu i kraju kompleksem historyczno-edukacyjnym" - poinformowała Polska Grupa Górnicza.(PAP)
autor: Marek Błoński
mab/ aszw/
