Timothy Snyder. Fot. PAP/EPA
Na stronie internetowej magazynu „Emerging Europe” opublikowano w sobotę tekst amerykańskiego historyka Timothy'ego Snydera, przygotowany w ramach projektu „Opowiadamy Polskę światu – Polska Solidarność”, który stworzono z okazji 40-lecia powstania „Solidarności”.
"Powstanie +Solidarności+ to jedno z najważniejszych wydarzeń w skali Polski, ale też świata pod koniec XX wiek. Stało się momentem zmieniającym istotę systemu leninowskiego. Wcześniej partia komunistyczna dzierżyła w nim monopol na władzę. W chwili, gdy pojawiła się +Solidarność+, uległo to zmianie" - pisze amerykański historyk.
Prof. A. Paczkowski: w Sierpniu ’80 robotnikom na pewno nie brakowało odwagi
"Fakt, że 31 sierpnia 1980 r. zalegalizowano istnienie +Solidarności+, był istotny z trzech powodów. Po pierwsze, był to sygnał, że komunizm nie jest wieczny. Wcześniej wydawało się, że ten ustrój jest nie do pokonania, brakowało wyobraźni, aby zaproponować alternatywę dla niego. Po drugie, +Solidarność+ pokazała, że narodziła się nowa, powojenna Polska. Że istnieje nie tylko komunistyczne państwo, ale też polskie społeczeństwo nieutożsamiające się z nim. Po trzecie, +Solidarność+ dowiodła, że w Polsce istnieje prawdziwe społeczeństwo obywatelskie, które naprawdę dyskutuje o swoich wartościach, kierunkach rozwoju. +Solidarność+ umożliwiła taką dyskusję" - wyjaśnia.
Uważa on, że kraje Europy Środkowej świetnie wykorzystały możliwości, które się otworzyły przed nimi po upadku komunizmu, choć z jednym zastrzeżeniem. Podkreśla, że w toku przemian zgubiono dziedzictwo myśli politycznej, która się narodziła w latach 70. i 80., a politykę zredukowano do kwestii gospodarczych, uważając, że wolny rynek rozwiąże wszystkie problemy.
Prof. A. Friszke: słowo „socjalizm” niemal nie pojawiało się u liderów „Solidarności” w okresie jej karnawału
"Bardzo szybko i Polska, i inne kraje regionu zapomniały o zwykłej solidarności. Rok 1989 nie wydarzyłby się bez ruchu +Solidarności+, ale także bez klasycznie rozumianej solidarności między ludźmi. Później została ona odstawiona na boczny tor. Jej brak w myśleniu o przemianach lat 90. pokutuje w krajach całego regionu do dzisiaj" - przekonuje Snyder.
W ramach projektu "Opowiadamy Polskę światu – Polska Solidarność" teksty o znaczeniu "Solidarności" napisali - oprócz Snydera - m.in. premier Mateusz Morawiecki, b. premier Litwy Vytautas Landsbergis, b. prezydent Łotwy Vaira Vike-Freiberga, wiceminister spraw zagranicznych Paweł Jabłoński czy słynny reporter „Washington Post” Michael Dobbs. Wszystkie dostępne będą na stronie www.Solidarnosc40.pl.
Projekt przygotowany został przez Instytut Nowych Mediów przy wsparciu polskiej dyplomacji, Polskiego Funduszu Rozwoju, Fundacji PKO Banku Polskiego, Fundacji Agencji Rozwoju Przemysłu, Fundacji State of Poland i Polskiej Agencji Prasowej.
Z Londynu Bartłomiej Niedziński (PAP)
bjn/ mal/
