Palmiry, 21.06.2020. Zastępca prezesa IPN Mateusz Szpytma przy grobie Janusza Kusocińskiego w Palmirach pod Warszawą. Mateusz Szpytma oddał cześć Polakom zamordowanym przez Niemców w Palmirach w ramach akcji AB, w 80. rocznicę zbrodni na Macieju Rataju i Mieczysławie Niedziałkowskim. Fot. PAP/P. Nowak
W Palmirach koło Warszawy upamiętniono ofiary niemiecko-nazistowskiej zbrodni, w tym wielu przedstawicieli polskiej inteligencji. 20 i 21 czerwca 1940 r. Niemcy rozstrzelali tam m.in. marszałka Sejmu Macieja Rataja, posła Mieczysława Niedziałkowskiego i olimpijczyka Janusza Kusocińskiego.
Uroczystość z udziałem przedstawicieli m.in. Instytutu Pamięci Narodowej, a także Wojska Polskiego odbyła się w poniedziałek na Cmentarzu Wojennym w Palmirach, gdzie złożono kwiaty na grobach ofiar niemiecko-nazistowskiej zbrodni.
"81 lat temu, w ramach akcji AB, w Palmirach pod Warszawą Niemcy rozstrzelali wybitnych przedstawicieli polskiego życia politycznego, społecznego, kulturalnego i sportowego" - przypomina IPN, podkreślając też, że w pierwszych latach okupacji Palmiry stały się miejscem mordu ponad 1700 osób.
„Palmiry. Zabić wszystkich Polaków”
Ofiarami zbrodni w Palmirach byli głównie więźniowie Pawiaka i aresztu Gestapo w alei Szucha w okupowanej Warszawie. W Palmirach ginęli adwokaci i przedstawiciele innych zawodów prawniczych, inżynierowie, artyści, nauczyciele, lekarze, wojskowi, sportowcy, działacze społeczni i polityczni, urzędnicy.
Nasilenie niemieckich egzekucji przypadło na czerwiec 1940 r. Największą zbrodnię popełniono 20 i 21 czerwca 1940 r., gdy rozstrzelano tam - jak podaje Muzeum - Miejsce Pamięci Palmiry - 362 osoby (inne szacunki mówią o 358 oraz - jak podał IPN powołując się na wyniki powojennych ekshumacji - 378 ofiarach).
Wśród więźniów zamordowanych 81 lat temu w Palmirach byli m.in. Maciej Rataj – działacz ludowy, wieloletni marszałek Sejmu oraz Mieczysław Niedziałkowski – działacz Polskiej Partii Socjalistycznej, obrońca stolicy z 1939 roku. Od niemieckich kul po brutalnym śledztwie zginął również Janusz Kusociński – wybitny lekkoatleta, złoty medalista olimpijski w biegu na 10 km z Los Angeles w 1932 r. i ochotnik w czasie obrony Warszawy w 1939 r.
Ambasador Niemiec w Polsce po wizycie w Palmirach: chylę czoła przed ofiarami
Serię masowych egzekucji w Puszczy Kampinoskiej, w tym przy podwarszawskiej wsi Palmiry, Niemcy rozpoczęli w grudniu 1939 r. Były one wstępem do przeprowadzonych na wielką skalę egzekucji inteligencji w ramach Akcji AB – tzw. Nadzwyczajnej Akcji Pacyfikacyjnej. W Palmirach od grudnia 1939 do lipca 1941 r. Niemcy przeprowadzili ponad 20 egzekucji, w których zabito ponad 1700 polskich obywateli, w tym także narodowości żydowskiej.
Egzekucje odbywały się także w innych miejscach Puszczy Kampinoskiej, m.in. w Wólce Węglowej, Laskach i w Wydmach Łużych. (PAP)
nno/ dki/
