Uroczystość zaprzysiężenia wojsk powstańczych i wręczenie sztandaru 1 Dywizji Strzelców Wielkopolskich. Poznań, 26 stycznia 1919 r. Fot. NAC
Dotychczasowe, wielooddziałowe Wielkopolskie Muzeum Niepodległości w Poznaniu (WMN) czeka reorganizacja i zmiana nazwy na Muzeum Powstania Wielkopolskiego. Uchwałę w sprawie zamiaru i przyczyn podziału instytucji przyjąć mają w poniedziałek wielkopolscy radni.
Pierwsze decyzje dotyczące zmiany struktury Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości miałyby wejść w życie z początkiem 2025 r.
Wielkopolskie Muzeum Niepodległości w Poznaniu od 2023 roku jest instytucją kultury wielkopolskiego samorządu. Wcześniej podlegało Poznaniowi. Samorządy wymieniły się instytucjami kultury w związku z przygotowaniami do budowy w Poznaniu nowej siedziby oddziału WMN, Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919.
WMN w jednym ze swoich oddziałów przedstawia przyczyny, przebieg i następstwa zwycięskiego powstania wielkopolskiego 1918-1919. Historię pierwszego na ziemiach polskich niemieckiego obozu koncentracyjnego w Poznaniu prezentuje Muzeum Martyrologii Wielkopolan - Fort VII. Na Cytadeli działają Muzeum Uzbrojenia i Muzeum Armii Poznań. Losy Poznańskiego Czerwca przybliża z kolei oddział WMN: Muzeum Powstania Poznańskiego – Czerwiec 1956.
Marszałek województwa wielkopolskiego Marek Woźniak powiedział PAP, że powodów, dla których rozpoczęto planowanie podziału WMN jest kilka. Wskazał, że obecnie instytucja ta składa się z kilku tematycznie i historycznie odległych oddziałów. "Naszą intencją jest uporządkować strukturę i – co ważniejsze – przyczynić się tym samym do jednoznacznej identyfikacji przez odbiorcę profilu danego muzeum" - powiedział.
T. Łęcki: powstanie wielkopolskie jest niedoceniane i niesłusznie uznane za regionalne
Wielkopolskie Muzeum Niepodległości w jednym ze swoich oddziałów przedstawia przyczyny, przebieg i następstwa zwycięskiego powstania wielkopolskiego 1918-1919. Historię pierwszego na ziemiach polskich, powstałego w październiku 1939 roku w Poznaniu niemieckiego obozu koncentracyjnego prezentuje Muzeum Martyrologii Wielkopolan - Fort VII. Na poznańskiej Cytadeli działają Muzeum Uzbrojenia i Muzeum Armii Poznań. Losy Poznańskiego Czerwca przybliża z kolei oddział WMN: Muzeum Powstania Poznańskiego – Czerwiec 1956.
Według planów przedstawionych w "Informacji o zamiarze i przyczynach podziału Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości", załączniku do projektu uchwały, Muzeum Martyrologii Wielkopolan - Fort VII trafić ma pod egidę Muzeum Martyrologicznego w Żabikowie.
Celem takiego działania ma być potrzeba skupienia wątków martyrologicznych w ramach jednej wojewódzkiej samorządowej instytucji kultury. W strukturze muzeum w Żabikowie od 2013 r. funkcjonuje oddział pn. Muzeum byłego niemieckiego Obozu Zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem.
Funkcjonujące na terenie poznańskiej Cytadeli oddziały pn. Muzeum Armii "Poznań" i Muzeum Uzbrojenia działać mają w ramach nowej instytucji kultury pn. Muzeum Armii "Poznań" i Uzbrojenia.
„Naszym zamiarem jest, aby pozostały po dokonanym podziale WMN oddział poświęcony tematyce powstania docelowo funkcjonował jako samodzielna instytucja muzealna, co podkreśli rolę tego wydarzenia dla Wielkopolski i Polski. Ta instytucja będzie prowadzona wspólnie przez MKiDN i Województwo Wielkopolskie” – wyjaśnił Woźniak.
Ze struktur WMN wyłączony ma być też oddział opowiadający o Czerwcu '56. Powstać ma nowa instytucja kultury pn. Muzeum Powstania Poznańskiego – Czerwiec 1956, dla której organizatorem będzie wielkopolski samorząd. Według władz samorządu regionu docelowo instytucja ta – zgodnie ze swą tematyką i oczekiwaniami społecznymi – ma być przekazana Miastu Poznań.
Obecnie w Poznaniu trwa współfinansowana przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego budowa nowej siedziby Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919. Jak powiedział Marek Woźniak to kolejna przesłanka dla podziału WMN.
„Naszym zamiarem jest, aby pozostały po dokonanym podziale WMN oddział poświęcony tematyce powstania docelowo funkcjonował jako samodzielna instytucja muzealna, co podkreśli rolę tego wydarzenia dla Wielkopolski i Polski. Ta instytucja będzie prowadzona wspólnie przez MKiDN i Województwo Wielkopolskie” – wyjaśnił Woźniak.
Instytucja działać będzie w oparciu o pozostałe po dokonanym podziale mienie i pozostałych pracowników Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości. Docelowo planuje się także zmianę nazwy tej instytucji kultury na Muzeum Powstania Wielkopolskiego.
Powstanie wielkopolskie z lat 1918-1919 było największym, wygranym, ale nie jedynym powstaniem, które nazywane jest powstaniem wielkopolskim. Rzeczniczka Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego Anna Parzyńska-Paschke powiedziała PAP, że w projekcie uchwały i uzasadnieniu jest obecnie mowa o planowanej zmianie nazwy bez dat określających o które z powstań chodzi. Przyznała przy tym, że sprawa nazewnictwa jest otwarta, zaś kwestia podziału WMN, po poniedziałkowym głosowaniu sejmiku, trafi do szerokich konsultacji.
Dr Marek Rezler: wciąż nie wiemy wszystkiego o Powstaniu Wielkopolskim
W Poznaniu trwa budowa nowej siedziby Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919. Wartość umowy wynosi 256 mln zł brutto. Generalnym wykonawcą jest firma Adamietz ze Strzelec Opolskich. Muzeum składać się będzie z czterech budynków i części podziemnej, w której będzie wystawa stała.
Powstanie wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 r. w Poznaniu. Za dzień jego zakończenia uznaje się 16 lutego 1919 r., kiedy to Niemcy i państwa ententy podpisały rozejm w Trewirze.
Do nowego rozejmu dodano korzystne dla Polski postanowienia dotyczące zakończenia konfliktu polsko-niemieckiego, w szczególności powstania wielkopolskiego. Ostatecznie przynależność Wielkopolski do Rzeczypospolitej potwierdził zawarty 28 czerwca 1919 r. traktat wersalski. (PAP)
rpo/ dki/
