Muzeum Auschwitz, jeden z bloków dawnego obozu, fot. PAP/A. Grygiel
Nowa stała wystawa „Polacy w KL Auschwitz. Mieszkańcy ziemi oświęcimskiej w czasie II wojny światowej” powstaje na dwóch kondygnacjach poobozowego bloku 15 – podało w wtorek Muzeum Auschwitz. Otwarcie zaplanowano na połowę 2025 roku.
Paweł Sawicki z biura prasowego muzeum poinformował 11 czerwca, że roboty w bloku 15 na terenie byłego niemieckiego obozu Auschwitz I już trwają. „Prowadzone obecnie prace dotyczą nie tylko konserwacji historycznego budynku oraz działań konstrukcyjnych. Rozpoczęło się już przygotowanie pierwszych elementów wystawienniczych. Wystawa powinna zostać ukończona w połowie przyszłego roku” – zakomunikował.
Album dotyczący zbiorów zgromadzonych przez Muzeum Auschwitz
Sawicki powiedział, że ekspozycja będzie rozszerzeniem nowej wystawy głównej i w sposób szczególny będzie się skupiać na losach Polaków w Auschwitz. „Przedstawi historię więźniów obozu rejestrowanych jako polityczni, ale także wszystkie inne kategorie osadzonych w nim obywateli polskich, w tym polskich Żydów kierowanych do obozu Auschwitz na zagładę” – dodał.
Zdaniem Roberta Płaczka, który koordynuje prace nad wystawą, oczyszczono już i zdezynfekowano powierzchnie i elementy architektoniczne wnętrz, zabezpieczono oryginalne nawarstwienia malarskie, stolarkę okienną i fundamenty. Wzmocniono kondygnacje i więźbę dachową. Oczyszczono elewację. Zmodernizowano system centralnego ogrzewania oraz instalacje potrzebne do prawidłowego użytkowania budynku.
Płaczek powiedział, że zaczęły się już prace nad ekspozycją. „Powstają elementy architektoniczne nowej wystawy, które niedługo zostaną umieszczone we wnętrzach bloku. Przygotowywane są kopie prac plastycznych, faksymile dokumentów, a także materiały dokumentalne” – dodał.
Autorem scenariusza ekspozycji jest dr Piotr Setkiewicz, kierownik Centrum Badań Muzeum Auschwitz. Jak powiedział, wystawa będzie opowiadała o początkach wojny i okupacji niemieckiej w Polsce, zobrazuje skalę prześladowań i okrucieństwa, a także planowość dokonywanych przez niemiecką policję aresztowań. "Omówione zostaną mechanizmy deportacji polskich Żydów, kategorie polskich więźniów KL Auschwitz, przyczyny ich śmierci w obozie, a także temat wyzwolenia i budowania pamięci po wojnie” – wskazał.
Historyk dodał, że druga część będzie dotyczyła zarówno historii Oświęcimia w czasie II wojny światowej – realiów okupacji, wysiedleń, aktywności firmy IG Farbenindustrie czy niemieckich planów przebudowy miasta, jak i pomocy niesionej więźniom przez okolicznych Polaków, który ryzykowali życie. Na wystawie znajdzie się ich wykaz - to ponad 1,2 tys. osób.
Projekt jest finansowany dzięki nadzwyczajnemu wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Na czas tworzenia nowej wystawy polskiej na parterze bloku 21 udostępniona została tymczasowa ekspozycja poświęcona losom Polaków w Auschwitz. Składa się z kilku rozdziałów. Pierwszy skupia się na historii pierwszego transportu z 14 czerwca 1940 roku. Pokazani zostali między innymi na odnalezionych niedawno unikatowych zdjęciach ze zbiorów Marka Tomaszewskiego. Kolejne części opowiadają o różnych akcjach deportacyjnych polskich obywateli: z Zamojszczyzny, gett Zagłębia Dąbrowskiego oraz getta w Litzmannstadt czy powstańczej Warszawy.
Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 r., aby więzić w nim Polaków. Pierwszy transport polskich więźniów politycznych, liczący 728 osób, przybył do Auschwitz z więzienia w Tarnowie 14 czerwca 1940 r. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała także sieć podobozów.
Polacy stanowili drugą pod względem liczby osób deportowanych do obozu grupę więźniów. W latach 1940-1945 Niemcy przywieźli do obozu około 1,3 mln ludzi. Około 450 tys. z nich było obywatelami II Rzeczpospolitej: 300 tys. Żydów, 150 tys. Polaków oraz 1,4 tys. Romów.
W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów. Spośród Polaków zginęła połowa. (PAP)
Autor: Marek Szafrański
szf/ miś/
