Uczestnicy konferencji w MHP. Fot. Jan Prosiński / ENRS
ENRS to międzynarodowa inicjatywa mająca na celu dyskusję i promowanie badań nad historią XX wieku. Główne zagadnienia nad którymi skupiają działania organizacji, to czasy reżimów dyktatorskich, wojen i oporu wobec ucisku. Tegoroczne Sympozjum „Upamiętniając i opowiadając wolność” poświęcone jest narracjom o wolności i sposobom jej upamiętnienia w Europie i na świecie. – Żyjemy w czasach permanentnej zmiany, gdzie wolność bywa zawłaszczana. Dlatego bardzo dziękuję organizatorom, że zdecydowali się skoncentrować naszą uwagę wokół jej fenomenu – powiedziała Hanna Wróblewska, minister kultury i dziedzictwa narodowego.
„Tegoroczna 12. edycja wydarzenia sympozjum „Pamięć Europy”, które od 2012 r. przygotowana przez Europejską Sieć Pamięć i Solidarność jest szczególna. Szczególna, bo dedykowana wolności. Żyjemy w czasach permanentnej zmiany, gdzie wolność bywa zawłaszczana. Dlatego bardzo dziękuję organizatorom, że zdecydowali się skoncentrować naszą uwagę wokół jej fenomenu” – powiedziała Hanna Wróblewska, minister kultury i dziedzictwa narodowego.
„Autorytarne działania pozbawiają wolności w każdej dziedzinie życia: artystycznego, społecznego, naukowego czy też gospodarczego. Ale w Polsce potrafimy o to zawalczyć. Wiemy, że wolność nie jest zagwarantowana raz na zawsze, ale wiemy też że jest osiągalna i że trzeba o nią zabiegać, czemu jako społeczeństwo dajemy wyraz – dodała minister.
Europejska Sieć Pamięć i Solidarność pokaże w Berlinie wystawę „Historie pomocy w czasie Zagłady”
„To sympozjum jest zatytułowane `Upamiętniając i opowiadając wolność`. Czemu mówimy dziś o wolności? Wolność jest i powinna pozostać kluczową koncepcją dla większości instytucji, które zajmują się pamięcią. ENRS zostało utworzone aby wspierać dialog pamięci historycznej między Europą i innymi państwami, które w XX w. były pod wpływem agresji oraz terroru totalitarnego – powiedział dr Robert Kostro, dyrektor Muzeum Historii Polski oraz przewodniczący Rady Doradczej Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność.
„Żeby bronić wolności, czasem musimy zapłacić najwyższą cenę. Na początku XX w. w tej Cytadeli, 200 metrów stąd, zlokalizowane było więzienie polityczne, gdzie polscy patrioci byli więzieni, a obok również członkowie polskiego rządu podziemnego po 1863–1864 byli rozstrzelani. Wierzyliśmy, że upadek komunizmu w 1989 r. przynienie ze sobą wolność, demokrację i pokój na całym kontynencie. Przez jakiś czas tak właśnie było. Niestety po 25 latach w 2014 r. pojawiło się nowe zagrożenie: kiedy Rosja zaatakowała Ukrainę po raz pierwszy” – dodał Kostro.
„Organizowane co roku sympozjum ma stwarzać nam wszystkim przedstawicielom instytucji upowrzechniających wiedzę o historii XX w. możliwość podzielenia się doświadczeniami, sukcesami, kłopotami. Chodzi o to, by wspierać nasze szanse na współpracę ponad granicami a uczestnikom i odbiorcom naszych późniejszych projektów przybliżyć różne punkty widzenia na historię XX w., pomóc się lepiej poznać i zrozumieć. Taki cel przyświeca każdej edycji sympozjum „Pamięć Europy”, a co roku zapraszamy państwa do dyskusji na jakiś ważny dla nas wszystkich temat. W tym roku, ze względu na to miejsce w którym się znajdujemy, (…) postanowiliśmy porozmawiać o wolności, w narracjach muzealnych i edukacji historycznej. Trudno o lepsze miejsce na rozmawianie o wolności jak właśnie Warszawa i Muzeum Historii Polski” – powiedział do zgromadzonych Rafał Rogulski, dyrektor Instytutu Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność (ENRS).
Pierwszego dnia sympozjum prelegenci skupili się na zagadnieniu wolności jako aktualnego wyzwanie dla historii publicznej i edukacji obywatelskiej. Paneliści dyskutowali o współczesnych konfliktach kształtujących nasze rozumienie historii. Starali się również odpowiedzieć na pytanie jakie nowe priorytety polityczne można wdrożyć, aby wspierać bardziej świadomą edukację obywatelską, właszcza w kontekście wyzwań związanych z wolnością w społeczeństwach europejskich i globalnych.
Czterodniowe wydarzenie to nie tylko panele dyskusyjne. Podczas sesji przedstawiciele różnych instytucji podzielą się doświadczeniami z projektów, z kolei uczestnicy „turbo prezentacji” dostaną do dyspozycji 90 sekund, żeby przedstawić swoją instytucję, projekt lub zachęcić do współpracy nowych partnerów.
Jaan Kross bohaterem kampanii ENRS „Pamiętaj. 23 sierpnia”
Idea sympozjum organizowanego przez Europejską Sieć Pamięć i Solidarność wyrosła z przekonania o potrzebie dialogu na temat wydarzeń ubiegłego wieku z uwzględnieniem różnych wrażliwości, doświadczeń i istniejących interpretacji. Celem dorocznych spotkań jest inicjowanie i wspieranie współpracy instytucji i organizacji zajmujących się historią Europy w XX wieku i pamięcią o niej, a także edukacją historyczną.
ENRS wspiera badania akademickie, projekty edukacyjne i wydarzenia promocyjne za pośrednictwem międzynarodowej sieci naukowców i instytucji partnerskich. Swoimi działaniami chce przyczynić się do budowania lepszych relacji pomiędzy społeczeństwami europejskimi, poprzez dyskusję o naszej wspólnej przeszłości z poszanowaniem wrażliwości narodowej.
Naukowcy i praktycy z różnych krajów spotkali się w Muzeum Historii Polski w Warszawie, aby przyjrzeć się przestrzeniom najnowszych i najpopularniejszych muzeów historycznych oraz miejsc pamięci. Miejsca te przez dziesięciolecia odgrywały szczególną rolę w tworzeniu pamięci historycznej i kulturowej – zarówno jako miejsca tę pamięć kształtujące, jak również jako instytucje angażujące zwiedzających we współtworzenie narracji o przeszłości.
Cykl Sympozjów Pamięć Europy został zainaugurowany w 2012 r. w Gdańsku. Kolejne spotkania miały miejsce w Berlinie, Pradze, Wiedniu, Budapeszcie, Brukseli, Bukareszcie, Paryżu, Tallinie, Dublinie i Barcelonie.
Szczegółowy program wydarzenia można znaleźć na stronie: https://enrs.eu/edition/european-remembrance-symposium-2024
Michał Fiedorowicz
Źródło: Muzeum Historii Polski
