Obchody 77. rocznicy kulminacji zbrodni wołyńskiej. Źródło: Twitter Ambasady RP w Kijowie
We wsi Pawliwka (dawny Poryck) w obwodzie wołyńskim na Ukrainie odbyły się w sobotę uroczyste obchody oraz nabożeństwo ekumeniczne z okazji 77. rocznicy kulminacji zbrodni wołyńskiej popełnionej przez ukraińskich nacjonalistów na ludności polskiej. W Porycku zginęło ok. 200 Polaków.
W sobotę przypada 77. rocznica tzw. krwawej niedzieli, gdy w około 100 miejscowościach na Wołyniu doszło do największej fali mordów na Polakach.
W uroczystości, zorganizowanej przez ordynariusza diecezji łuckiej biskupa Witalija Skomarowskiego, wzięli udział m.in. ambasador RP w Kijowie Bartosz Cichocki, konsul RP w Łucku Wiesław Mazur i przedstawiciele władz ukraińskich, w tym przewodniczący Pawliwskiej Zjednoczonej Hromady Terytorialnej (władz lokalnych) Andrij Sapożnyk.
11 lipca 1943 roku – kulminacja Zbrodni Wołyńskiej
Na początku swojego wystąpienia ambasador Cichocki przywołał fragment listu prezydenta RP Andrzeja Dudy skierowanego do uczestników ukraińskich obchodów rocznicy, który został odczytany 5 lipca w Katedrze Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Łucku. „Rzeź wołyńska – okrutna zbrodnia popełniona na ludności polskiej na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej w latach 1943-1945 – tkwi jak straszny, bolesny cierń w naszej narodowej pamięci” – napisał polski prezydent.
"Jestem przekonany, że tak jest nie tylko ze względu na skalę ofiar, ich wiek, płeć, sposób, w jaki zostali pozbawieni życia. Jestem przekonany, że ten cierń jest tak bolesny w naszej pamięci także dlatego, że do dzisiaj nie możemy poszukiwać i chować w sposób chrześcijański, godnie, naszych rodaków" - oświadczył ambasador RP.
Co więcej, podkreślił polski dyplomata, dochodzi do sytuacji, kiedy Polacy nie mogą wjechać na Ukrainę, by dbać o pamięć o swoich przodkach, bo otrzymują zakazy wjazdu. "Boli też, kiedy w odpowiedzi na nasze starania o zachowanie pamięci słyszymy, że Polacy też mordowali. Tak, Polacy też mordowali, tacy byli wśród nas, ale rzecz polega na tym, komu dzisiaj my oddajemy cześć, kogo dziś stawiamy za wzór" - oznajmił. "W Polsce nie stawiamy zbrodniarzy na pomnikach, nie dajemy ich za wzór w podręcznikach szkolnych, nie zakazujemy Ukraińcom wjazdu do Polski, by mogli się pomodlić na grobach ukraińskich ofiar" - dodał.
Baza zbrodni i ofiar ludobójstwa OUN-UPA już dostępna w internecie
Jak wskazał, słyszane jest też często wezwanie, by zostawić historię historykom. "Ale przecież to nie historycy podejmują te decyzje, o których wspomniałem" - zaznaczył. "Słyszymy często takie nazbyt - moim zdaniem - proste wytłumaczenie napięć polsko-ukraińskich w obszarze tożsamościowym, że to działanie służb specjalnych tego czy innego państwa. W takiej sytuacji trzeba by się bardzo poważnie zastanowić nad współpracą NATO i Ukrainy, jeśliby za tymi wszystkimi decyzjami, które nas bolą, o których mówiłem, stały jakieś obce służby" - dodał.
Jak podkreślił Cichocki, bolesne jest także bycie świadkiem "prób rozmywania ludobójczej istoty zbrodni wołyńskiej". "Słyszymy o konflikcie polsko-ukraińskim, o tragedii wołyńskiej. Wydaje mi się, że szczególnie na Ukrainie, która słusznie domaga się uznania Hołodomoru za sowieckie ludobójstwo, takie próby są bardzo niebezpieczne" - dodał.
Zwrócił także uwagę na "próby uzasadniania obowiązujących nadal decyzji o zakazie ekshumacji tym, że w Polsce trzeba odnowić taki czy inny pomnik, ukraińską mogiłę". Przypomniał, że Polska na apel strony ukraińskiej "podjęła w ostatnim czasie szereg decyzji, których nie warunkowała wzajemnością strony ukraińskiej"; wśród tych decyzji wymienił m.in. badania archeologiczne w Hruszowicach, gdzie szukano szczątków żołnierzy Ukraińskiej Powstańczej Armii.
Jak podkreślił, Polacy i Ukraińcy od wieków żyją razem i stają wobec wspólnych wyzwań i zagrożeń. Dodał, że obecnie to przede wszystkim agresywna polityka Rosji czy gospodarcze skutki pandemii Covid-19. "Sukcesy możemy odnieść tylko razem. A każda porażka będzie wspólna" - oznajmił. "Oświadczam w imieniu władz RP: pragniemy pojednania z Ukrainą i wierzymy, że ono się dokona" - podkreślił ambasador.
J.J. Kasprzyk o zbrodniach OUN-UPA: relacje z Ukrainą należy budować na pamięci i prawdzie
"Ta rana, choć minęło już nie jedno dziesięciolecie, do dziś jest bolesna. Zwracam się do naszych narodów, byśmy rozpoczęli wzajemne zrozumienie i wybaczenie, na rzecz przyszłości" - oświadczył przedstawiciel władz ukraińskich Andrij Sapożnyk. Jak zaznaczył, narody polski i ukraiński powinny współpracować, by nigdy więcej nie doszło do takich tragicznych wydarzeń.
"My, jako Ukraińcy, jako mieszkańcy Ukrainy, Pawliwki, zawsze pomagamy, dbamy zarówno o cmentarz Polaków, jak i o (cmentarz) prawosławny. Chcemy, by ta karta w historii była przewrócona i byśmy zawsze żyli w pokoju i spokoju, na rzecz przyszłości, na rzecz naszych dzieci" - dodał.
11 lipca 1943 roku w Porycku zginęło ok. 200 Polaków razem z proboszczem ks. Bolesławem Szawłowskim. Część z nich została zabita w kościele.
Na miejscowym starym cmentarzu odbyło się w sobotę żałobne nabożeństwo ekumeniczne; modlitwę za zmarłych sprawował biskup emeryt Bronisław Bernacki. Odbyła się również panachida (modlitwa za zmarłych) z udziałem biskupa Prawosławnej Cerkwi Ukrainy Matfieja.
Ofiary uczczono także minutą ciszy, złożono również wieńce i zapalono znicze w ich intencji. Część uroczystości odbyła się przed odsłoniętym w 2003 roku przez ówczesnych prezydentów Polski i Ukrainy - Aleksandra Kwaśniewskiego i Leonida Kuczmę - pomnikiem pomordowanych.
Z Pawliwki Natalia Dziurdzińska (PAP)
ndz/ kib/ kar/ robs/
