Ambasador RP w Republice Włoskiej Anna Maria Anders (C-P) i płk rez. Alfred Kabata (C-L) złożyli kwiaty przed pomnikiem generała Andersa na Placu Wolności w Krośniewicach. 14.10.2022. Fot. PAP/R. Zawistowski
Złożeniem kwiatów przed domem, w którym urodził się gen. Władysław Anders oraz jego pomnikiem w rodzinnych Krośniewicach (Łódzkie) uczczono w piątek obchodzoną w tym roku 130. rocznicę narodzin Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych.
W uroczystościach wzięli udział m.in. córka generała, ambasador RP we Włoszech Anna Maria Anders, szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk oraz parlamentarzyści, wojewoda łódzki Tomasz Bocheński, władze samorządowe, weterani, duchowni i mieszkańcy Krośniewic.
Uczestnicy obchodów 130. rocznicy urodzin legendarnego dowódcy 2. Korpusu Wojska Polskiego odwiedzili tzw. "Andersówkę" - dom, w którym 11 sierpnia 1892 r. urodził się generał Władysław Anders.
"Jestem wzruszona. Mówiono mi, że będzie to mała uroczystość, a są tłumy, wraz z wojskiem i orkiestrą" - powiedziała Anna Maria Anders. "Jako osoba urodzona w Anglii, kiedy Polska nie była wolna, nie wyobrażałam sobie, że będę stała przed domem ojca. Tata marzył o wolnej Polsce, do której nigdy nie wrócił. Mam jednak satysfakcję, że mogę jego reprezentować, szczególnie tutaj. To wielki dzień dla mnie i generała Andersa, który na pewno na nas dziś patrzy" – mówiła.
"Jestem wzruszona. Mówiono mi, że będzie to mała uroczystość, a są tłumy, wraz z wojskiem i orkiestrą" - powiedziała Anna Maria Anders. "Jako osoba urodzona w Anglii, kiedy Polska nie była wolna, nie wyobrażałam sobie, że będę stała przed domem ojca. Tata marzył o wolnej Polsce, do której nigdy nie wrócił. Mam jednak satysfakcję, że mogę jego reprezentować, szczególnie tutaj. To wielki dzień dla mnie i generała Andersa, który na pewno na nas dziś patrzy" – mówiła.
130 lat temu urodził się Władysław Anders
Po złożeniu kwiatów pod wmurowaną w ścianę budynku tablicą pamiątkową, przypominającą o krośniewickich korzeniach zwycięzcy spod Monte Cassino, obchody przeniosły się na pl. Wolności w Krośniewicach. Wręczono tam odznaczenia Związku Oficerów Rezerwy RP i złożono kwiaty pod pomnikiem generała Andersa.
Anna Maria Anders podziękowała krośniewiczanom za pamięć o dokonaniach jej ojca. Wyraziła także wdzięczność Instytutowi Pamięci Narodowej, który zainicjował w tym roku projekt "Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności" przypominjący wędrówkę ponad 116 tysięcy Polaków – cywilów i żołnierzy gen. Władysława Andersa – oraz szlak bojowy 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka.
Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych (UdSKiOR) Jan Józef Kasprzyk podkreślił, że niewielu było przywódców w dziejach Rzeczypospolitej, którym dane było dowodzić w tak skuteczny i chwalebny sposób, jak czynił to gen. Władysław Anders
"To dla mnie wielki zaszczyt i przyjemność być tutaj. Dziękuję za zorganizowanie tych uroczystości. Modlę się o to, że kiedy będę tutaj następnym razem, było to w spokojniejszych czasach i będziemy mogli mówić, że to co dzieje się teraz na Ukrainie szczęśliwie się dla nas zakończyło" - powiedziała ambasador RP we Włoszech.
Ewakuacja Armii Andersa – 80. rocznica
Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych (UdSKiOR) Jan Józef Kasprzyk podkreślił, że niewielu było przywódców w dziejach Rzeczypospolitej, którym dane było dowodzić w tak skuteczny i chwalebny sposób, jak czynił to gen. Władysław Anders
"Bo on sztandary polskiego oręża okrył chwałą i w roku 1920, i w roku 1939 ale przede wszystkim w kampanii włoskiej 1944 i 1945 roku. Niewielu w historii miało to szczęście, aby być zwycięskim dowódcą zwycięskiej armii" – powiedział.
Jak dodał, gen. Anders dokonał prawdziwego cudu tworząc Armię Polską na wschodzie ze skazanych na śmierć niewolników wypuszczonych z sowieckich łagrów i więzień.
Wojewoda łódzki Tobiasz Bocheński zachęcał do studiowania losów życia gen. Andersa, z którego - jak wskazał - "można czerpać inspirację, jak być odpowiedzialnym, wielkim Polakiem, dowódcą, mężem stanu".
"Mówił im: wrócicie do wolnej Polski, będziecie armią zwycięzców. I dokonał cudu. Armia cieni, armia niewolników stała się armią rycerzy zwycięskich, którzy zwyciężali idąc przez zachodnią Europę, przez Półwysep Apeniński. Ci, którzy zwyciężali pod Monte Casino, pod Ankoną, Bolonią to ci sami, którzy kilka lat wcześniej nie wiedzieli, czy doczekają następnego dnia. A tu walczyli zwycięsko, nieśli wolność nie tylko Europie Zachodniej, ale przede wszystkim swojej ojczyźnie" – podkreślił Kasprzyk.
"Cieszę się, że dziś możemy w wolnej Polsce oddawać mu hołd i cześć, a radość jest tym większa, ze czynimy to na jego rodzimej ziemi, z udziałem jego córki i obecności jego żołnierza, kapitana Władysława Dąbrowskiego z 15. Pułku Ułanów Poznańskich" – dodał.
Dr M. Ptasińska: zasługą gen. Andersa było zrozumienie roli i miejsca kultury polskiej
Wojewoda łódzki Tobiasz Bocheński zachęcał do studiowania losów życia gen. Andersa, z którego - jak wskazał - "można czerpać inspirację, jak być odpowiedzialnym, wielkim Polakiem, dowódcą, mężem stanu".
Minister Kasprzyk i ambasador Anders odwiedzili Szkołę Podstawową im. gen. Władysława Andersa w Nowem pod Krośniewicami, gdzie w imieniu ministra edukacji i nauki Kasprzyk wręczono Medale Komisji Edukacji Narodowej oraz Medale "Pro Patria" i "Pro Bono Poloniae".
Wręczono również nagrody laureatom konkursu plastycznego pt. "Generał Władysław Anders – Mój Patron". Po złożeniu kwiatów przed popiersiem patrona szkoły piątkowe obchody zwieńczył pokaz kawaleryjski Ochotniczego Reprezentacyjnego Oddziału Ułanów miasta Poznania w barwach 15. Pułku Ułanów Poznańskich.
Władysław Anders urodził się 11 sierpnia 1892 r. Był generałem dywizji Polskich Sił Zbrojnych, organizatorem i dowódcą Armii Polskiej w ZSRS, a następnie 2. Korpusu Polskiego; od lutego do maja 1945 r. pełnił obowiązki Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych.
Był jednym z dowódców w kampanii wrześniowej, w czasie walk został dwukrotnie ranny i trafił do sowieckiej niewoli. Po opuszczeniu więzienia, w 1941 r. utworzył w Związku Sowieckim liczną Armię Polską. Składała się ona z więźniów, którzy na mocy układu Sikorski-Majski wyszli z łagrów. Dzięki staraniom Andersa w 1942 r. ze Związku Sowieckiego zostali ewakuowani polscy żołnierze oraz cywile, w tym duża liczba dzieci. Szlak Armii Polskiej na Wschodzie wiódł przez Iran, Irak, Syrię do Palestyny.
Następnie organizował 2. Korpus Polski, który na początku 1944 r. przerzucono do Włoch, by w ramach 8. Armii Brytyjskiej walczył z Niemcami. Jego najbardziej spektakularnym sukcesem było zdobycie w maju 1944 r. twierdzy Monte Cassino, broniącej dostępu do centralnej części Półwyspu Apenińskiego. Brał też udział w walkach o wyzwolenie Ankony i Bolonii.
Do śmierci pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii, choć powrót do wolnego kraju do końca życia był jego marzeniem.
Gen. Władysław Anders zmarł 12 maja 1970 r. w Londynie. Zgodnie ze swoją wolą został pochowany wśród swoich żołnierzy na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino. (PAP)
autor: Bartłomiej Pawlak
bap/ pat/
