Wideo

Otwarcie wystawy "Sztuka polska wobec Holokaustu" w ŻIH

W Żydowskim Instytucie Historycznym otwarto wystawę "Sztuka polska wobec Holokaustu". Prezydent Bronisław Komorowski powiedział, że wystawa jest elementem polsko-żydowskiej wspólnoty doświadczenia i przeżyć.

Szymon Wiesenthal - cudem ocalały z Holocaustu

Fragment filmu „Simon Wiesenthal”, reż. Bogdan Kowalik.

Śladami getta warszawskiego: Urząd do Walki z Lichwą i Spekulacją

W czasach getta na ul. Leszno 13 (al. Solidarności 93) funkcjonowała okryta złą sławą siedziba żydowskiej agentury Gestapo, którą kierował Abraham Gancwajch, nazywana „Trzynastką”. Formalnie stał on na czele Urzędu do Walki z Lichwą i Spekulacją, który kontrolował handel w getcie. W praktyce struktura działania tego urzędu przypominała mafię.

Śladami getta warszawskiego: mur browaru Hermanna Junga

W czasie okupacji na ul. Waliców 11 mieścił się wybudowany w XIX stuleciu browar Hermanna Junga. Niemcy oddzielili budynek od znajdujących się po drugiej stronie ulicy żydowskich kamienic. Środkiem ul. Waliców biegła granica getta – jej funkcję pełniła m.in. ceglana ściana wspomnianego browaru. „Tych cegieł z pewnością dotykali mieszkańcy getta” – mówi prof. Leociak.

Śladami getta warszawskiego: Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny

W czasach getta, w pokarmelitańskim kościele Narodzenia Najświętszej Marii Panny (al. Solidarności 80, a przed wojną Leszno 32/34) odprawiano msze i organizowano życie wspólnoty katolickiej. W 1962 r. mury świątyni cofnięto o 21 m, co było związane z pracami w celu poszerzenia ulicy.

Śladami getta warszawskiego: Kamienica pod Zegarem

W Kamienicy pod Zegarem na ul. Chłodnej 20 mieszkał m.in. prezes warszawskiego Judenratu Adam Czerniaków. 23 lipca 1942 r. na wieść o rozpoczęciu akcji likwidacyjnej getta popełnił on samobójstwo.

Śladami getta warszawskiego: kamienica przy ul. Waliców

W zrujnowanej kamienicy pod adresem Waliców 14 mieszkał podczas okupacji żydowski poeta Władysław Szlengel, który występował m.in. w popularnej kawiarni „Sztuka” na ul. Leszno 2. „Był poetyckim kronikarzem getta, zostawił po sobie zbiór wierszy +Co czytałem zmarłym+, w których opisuje życie codzienne w getcie” – wskazuje na literacki dorobek Szlengla prof. Leociak.

Śladami getta warszawskiego: Befehlstelle

W przedwojennej kamienicy mieszczącej się przy ul. Żelaznej 103, 15 lipca 1942 r. zakwaterował się sztab akcji Reinhardt z Hermannem Hoefle na czele. „To było najważniejsze miejsce getta dla Niemców, ich główna kwatera, tzw. Befehlstelle" -- wyjaśnia prof. Leociak. W piwnicach mieściły się więzienia, gdzie przetrzymywano Żydów, którzy zostali złapani po aryjskiej stronie. Na podwórku kamienicy regularnie przeprowadzano egzekucje. „Mieszkanie w tym mrocznym miejscu, przy świadomości tych wszystkich okropieństw, byłoby dla mnie dużym wyzwaniem" -- wyjawił badacz.

Polacy u boku Napoleona w kampanii 1812 r.

"W całości polski był V Korpus pod dowództwem ks. Józefa Poniatowskiego. Składał się on z trzech dywizji; służyło w nim wielu doświadczonych polskich dowódców – gen. Józef Zajączek, gen. Jan Henryk Dąbrowski i gen. Karol Kniaziewicz. Korpus miał działać na prawym skrzydle Wielkiej Armii. Miał za zadanie zdobycie w pierwszej fazie kampanii Mińska, a następnie odcięcie drogi odwrotu armii gen. Bagrationa na Wschód, co się nie powiodło" - mówi PAP prof. Jarosław Czubaty z Instytutu Historycznego UW. (PAP)

Żołnierze Batalionu "Zośka" o "Rudym" i "Alku"

Jan Bytnar "Rudy" (1921-1943) - harcmistrz, podporucznik Armii Krajowej, odznaczony Krzyżem Walecznych. W nocy z 22 na 23 marca 1943 r. został aresztowany. Był brutalnie bity podczas przesłuchań w siedzibie Gestapo w alei Szucha. Podczas przewożenia do więzienia na Pawiaku został 26 marca 1943 roku uwolniony w akcji pod Arsenałem przez oddział Grup Szturmowych Szarych Szeregów. Zmarł 30 marca 1943 roku w Szpitalu Wolskim w wyniku rozległych obrażeń, jakich doznał podczas śledztwa.