Fragment obrazu Szymona Mondzaina. Źródło: Muzeum Narodowe w Gdańsku
Ponad 150 obrazów artystów z Ecole de Paris oraz polskiej awangardy malarskiej drugiej połowy XX w. zaprezentuje Muzeum Narodowe w Gdańsku. Prace pochodzą z kolekcji Urszuli i Piotra Hofmanów i nie były do tej pory pokazywane publicznie. Wernisaż – w sobotę.
„To ciekawa kolekcja. Zależy nam jako muzeum na pokazywaniu, jak kształtuje się indywidualne spojrzenie na sztukę. Prywatne kolekcje potrafią w dużym stopniu uzupełniać zbiory placówek muzealnych” – powiedział PAP Wojciech Zmorzyński, kurator wystawy pt. „Szymon Mondzain i Ecole de Paris. Polska awangarda malarska II połowy XX wieku”.
W salach Oddziału Sztuki Nowoczesnej Muzeum Narodowego w Pałacu Opatów w Gdańsku-Oliwie pokazane zostaną dzieła ponad 50 artystów.
Mieszkający k. Warszawy Hofmanowie tworzenie swojej kolekcji zaczęli od prac Szymona Mondzaina, jednego z najciekawszych twórców zaliczanych do kręgu Ecole de Paris, międzynarodowego środowiska artystów tworzących w Paryżu od początku XX w. Byli to cudzoziemcy, przeważnie z Europy Środkowo-Wschodniej i Rosji, często pochodzenia żydowskiego.
„Twórcy ci reprezentowali różne style malarskie, jednak tendencją dominującą był ekspresjonizm” – wyjaśnił Zmorzyński.
Ze środowiska Ecole de Paris na wystawie w gdańskim muzeum najwięcej – 13 obrazów – będzie autorstwa Mondzaina.
„W jego martwych naturach, pejzażach i portretach widoczna jest fascynacja malarstwem Cezanne’a. Artysta łączył tendencje geometryzujące z tradycją krakowskiego modernizmu. W jego obrazach obecny jest zawsze pewien pierwiastek mistycyzmu” – dodał kurator.
Wojciech Zmorzyński: W martwych naturach, pejzażach i portretach Mondzaina widoczna jest fascynacja malarstwem Cezanne’a. Artysta łączył tendencje geometryzujące z tradycją krakowskiego modernizmu. W jego obrazach obecny jest zawsze pewien pierwiastek mistycyzmu.
Mondzain urodził się w 1888 r. w Chełmie. Studiował malarstwo w Warszawie i Krakowie. W 1912 r. osiadł na stałe w Paryżu. W okresie przedwojennym przeniósł się do Algierii. Zmarł w stolicy Francji w 1970 r.
Na wystawie obejrzeć można będzie także dzieła innych twórców Ecole de Paris, m.in. Meli Muter, Bolesława Biegasa, Zbigniewa Menkesa, Rajmunda Kanelby, Alicji Halickiej i Henryka Epsteina.
Swoją pasję kolekcjonerską Hofmanowie skupiają też na pracach artystów polskich działających po 1945 r.
„Przełom lat 50. i 60. XX w. przyniósł w malarstwie polskim rozkwit kierunków awangardowych – sztuka otworzyła się na prądy współczesne i trendy dominujące w sztuce zachodniej Europy. Powstawały kolejne grupy artystyczne o modernistycznym programie” – przypomniał Zmorzyński.
Z tego kręgu na wystawie zaprezentowane zostaną np. dzieła twórców zaliczanych do szerokiego nurtu informelu (abstrakcji ekspresyjnej), takich jak: Aleksander Kobzdej, Tadeusz Kantor, Alfred Lenica, Rajmund Ziemski i Tadeusz Łapiński; artystów mających odniesienia figuratywne, często o aurze surrealistycznej, jak Jerzy Tchórzewski; czy też operujących znakiem - Jana Tarasina i Stanisława Fijałkowskiego.
Malarstwo związane z abstrakcją geometryczną reprezentowane jest w kolekcji w twórczości takich autorów jak Stefan Gierowski i Wojciech Fangor. Na wystawie będzie też malarstwo figuratywne, którego autorami są m.in. Andrzej Wróblewski, Kazimierz Mikulski, Eugeniusz Markowski i Jerzy Nowosielski.
Najpokaźniejszy wśród zgromadzonych na ekspozycji dzieł będzie dorobek Jana Lebensteina. Pokazane zostaną 34 jego prace.
W połowie lat 50. ub. wieku Lebenstein rozwinął malarstwo figuratywne, przedstawiające uproszczone sylwetki ludzkich postaci, najczęściej kobiecych. W 1959 r. zdobył Grand Prix za cykl "Figur osiowych" na 1. Międzynarodowym Biennale Młodych w Paryżu. Po tym sukcesie artysta osiadł na stałe we Francji.
W latach 60. XX w. powstały jego cykle: „Szkicownik intymny”, „Potworne zwierzęta”, „Kręgowce”.
„Faktura jego obrazów uległa zdecydowanemu pogrubieniu, a figury zaczęły przybierać kształty fantastycznych zwierząt czy karykaturalnych postaci ludzkich. W latach późniejszych Lebenstein tworzył groteskowe kompozycje odwołujące się zarówno do mitologii, jak i Biblii, często o dużym ładunku erotyzmu” – nadmienił Zmorzyński.
Lebenstein urodził się w 1930 r. w Brześciu nad Bugiem. Ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie. Debiutował na wystawie "Przeciw wojnie, przeciw faszyzmowi" w warszawskiej galerii Arsenał w 1955 r. Zmarł w 1999 r. w Krakowie.
Wystawa prac z kolekcji Hofmanów będzie czynna do 22 kwietnia. (PAP)
rop/ gma/
