Prawie 60 prac – głównie rysunków i obrazów – o tematyce legionowej udostępni od czwartku zwiedzającym Zamek Królewski na Wawelu. Autorami prezentowanych dzieł są m.in. Jacek Malczewski, Emilia Knausówna, ale też sami legioniści – Leopold Gottlieb czy Leon Czechowski.
Prace pochodzą z kolekcji historyka sztuki, prof. Jerzego Mycielskiego. Zbiór profesor podarował Wawelowi w okresie międzywojennym, ale Zamek pokazuje go po raz pierwszy – poinformował na środowej konferencji prasowej dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu prof. Jan Ostrowski.
Tytuł wystawy – „Dwa pokolenia. Sztuka legionowa z kolekcji Jerzego Mycielskiego” – nawiązuje do obrazu „Dwa pokolenia” Jacka Malczewskiego.
Obraz, który również znajduje się na ekspozycji, przedstawia postacie Jerzego Mycielskiego i mjr. Michała Żymierskiego z 1 Pułku Piechoty Legionów Polskich. Oficer w październiki 1914 r. został ranny pod Laskami i leczył się w Wiedniu – tu opiekował się nim także Jerzy Mycielski. „Ten obraz jest ważny ze względu na swoją symbolikę. Pokazuje dwie postacie, reprezentujące dwie różne generacje i dwie różne tradycje walki o wskrzeszenie Polski. Jerzy Mycielski reprezentuje starsze pokolenie, tradycje powstania styczniowego, natomiast Michał Żymierski jest przedstawicielem pokolenia czynu, pokolenia Legionistów” – powiedziała kurator ekspozycji Agnieszka Janczyk.
Na obrazie powstałym w Wiedniu w 1915 roku Żymierski trzyma w rękach lornetkę. Zwykło się interpretować – mówiła kurator – że gdyby Żymierski przyłożył lornetkę do oczu, to zobaczyłby niepodległą Polskę. W tle obrazu Malczewski ukazał pobojowisko usiane ciałami legionistów. Ponad pobojowiskiem wznosi się Chrystus.
Ekspozycja prezentowana jest w czterech salach. Najliczniejszą grupę dzieł stanowią portrety oficerów i żołnierzy oraz sceny z życia codziennego legionistów. Część prac pokazuje stworzone przez Zygmunta Rozwadowskiego wizerunki ułanów.
Wystawa, zorganizowana w stulecie powstania Legionów Polskich, czynna będzie do 7 grudnia.
Jerzy Mycielski urodził się w 1856 roku w Krakowie. Był historykiem, znawcą sztuki. W rezydencjach magnackich na terenie wszystkich trzech zaborów szukał cennych dzieł sztuki, autorstwa często zapomnianych artystów. Obrazy, pozyskane dzięki znajomościom z zamożnym ziemiaństwem, dokumentował i odnawiał. Skutecznie też – m.in. dzięki przyjaźni z austro-węgierskim arcyksięciem Franciszkiem Ferdynandem Habsburgiem – zabiegał o restauracje krakowskich kamienic oraz kościołów i zamków poza Krakowem.
Popierał utworzenie Legionów Polskich, a po ich powstaniu sam opiekował się rannymi żołnierzami. W czasie I wojny światowej był członkiem Izby Panów Rady Państwa w Wiedniu. Po zakończeniu wojny, działając w licznych komisjach kultury, zajmował się odnawianiem polskich dzieł sztuki. Zmarł w Krakowie w wieku 72 lat. Został pochowany w rodzinnym mauzoleum w Wiśniowej (Podkarpacie). Swą bogatą kolekcję przekazał Zamkowi Królewskiemu na Wawelu oraz Muzeum Narodowemu w Krakowie.
Legiony Polskie były pierwszą polską formacją wojskową w XX w. Skupiły oddziały Strzelca Józefa Piłsudskiego, Drużyny Strzeleckie, Polowe Drużyny Sokoła oraz inne organizacje paramilitarne działające przed I wojną światową, głównie na terenie zaboru austriackiego. Swoim wysiłkiem zbrojnym podczas wojny, przyczyniły się do odzyskania niepodległości w 1918 r. (PAP)
bko/ pz/
