„Bić się do końca. Podziemie niepodległościowe w regionie radomskim w latach 1945-1950”
Ponad 60 miast i mniejszych miejscowości w regionie radomskim i woj. świętokrzyskim odwiedziła w ciągu pięciu lat wystawa „Bić się do końca. Podziemie niepodległościowe w regionie radomskim w latach 1945-1950”. Od środy znów można oglądać ją oglądać w Radomiu i Lipsku.
Wystawa po raz pierwszy zaprezentowana została 1 marca 2012 r. w Radomiu, w ramach obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych.
Jak powiedział PAP jeden z jej twórców, pracownik radomskiej delegatury Instytutu Pamięci Narodowej dr Krzysztof Busse, ze względu na tematykę ekspozycja cieszy się dużą popularnością i chętnie pokazywana jest w placówkach kulturalnych i oświatowych. „Do tej pory prezentowaliśmy ją w ponad 60 miastach i mniejszych miejscowościach, głównie w regionie radomskim (m.in. w Kozienicach, Pionkach czy Zwoleniu), ale także w ościennym woj. świętokrzyskim (m.in. w Kielcach, Skarżysku-Kamiennej, Wąchocku)" - poinformował Busse.
W ramach tegorocznych obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych, od środy wystawa prezentowana jest w Publicznym Gimnazjum nr 10 w Radomiu oraz w Lipskim Centrum Kultury w Lipsku. Otwarciu towarzyszyły prelekcje i projekcja filmu pt. „Zagończyk”, zrealizowanego przez TVP Lublin w ramach cyklu „Z archiwum IPN”.
Wystawa poświęcona jest podziemiu niepodległościowemu funkcjonującemu w regionie radomskim (dawne powiaty: radomski, kozienicki i iłżecki) w latach 1945-1950, wyróżniającym się - zdaniem historyków - zwłaszcza w okresie tuż po wojnie, dużą intensywnością działań podziemia niepodległościowego.
Ekspozycja prezentuje najważniejsze wydarzenia związane z działalnością podziemia po 1945 r.: struktury konspiracyjne oraz ich twórców, sylwetki dowódców oddziałów, ważniejsze akcje zbrojne, skutki amnestii z 1945 r. i 1947 r. oraz lokalnych akcji ujawnieniowych (1946 r.).
Wiele miejsca na wystawie poświęcono działalności (1946 r.) Inspektoratu o krypt. Związek Zbrojnej Konspiracji, działającego w strukturach Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość oraz twórcy i dowódcy tej organizacji por. Franciszkowi Jerzemu Jaskulskiemu „Zagończykowi”. W ocenie historyków była to największa i najważniejsza formacja podziemia niepodległościowego po wojnie w woj. kieleckim i jedna z ważniejszych w Polsce.
Zwiedzający wystawę mogą też odnaleźć informacje dotyczące działalności innych oddziałów zbrojnych, tzw. grup przetrwania i partyzantów ukrywających się indywidualnie, a także podziemnych organizacji młodzieżowych, działających głównie na przełomie lat 40. i 50.
Ekspozycji towarzyszy album pt. „Bić się do końca. Podziemie niepodległościowe w regionie radomskim w latach 1945-1950”, autorstwa twórców wystawy: dr. Arkadiusz Kutkowski i dr. Krzysztof Busse. Częścią albumu jest komiks „Amnestia”, wykonany przez radomskiego rysownika Przemysława Ochni. W formie rysunków ukazał on jedną z najbardziej spektakularnych akcji podziemia niepodległościowego po 1945 r. - rozbicie radomskiego więzienia 9 września 1945 r. Komiks jest dostępny również jako aplikacja na telefon z systemem Android, możliwa do pobrania ze strony internetowej IPN. (PAP)
ilp/ agz/
