Prawie sto fotografii, przedstawiających działalność Jointu w Polsce, udostępniło od piątku Żydowskie Muzeum Galicja w Krakowie. Wystawa została zorganizowana z okazji stulecia istnienia tej amerykańskiej organizacji dobroczynnej, która pomaga Żydom.
Ekspozycja „Ratunek, pomoc i odbudowa: 100 lat Jointu w Polsce” - powiedział PAP jej kurator Tomasz Strug - pokazuje zdjęcia z okresu od lat 20. ubiegłego wieku, do dzisiaj. Na szczególną uwagę zasługują prace z czasów komunizmu.
„Szacuje się, że wojnę przeżyło około 10 proc. wszystkich polskich Żydów. Wielu z nich w kolejnych falach emigracji opuszczało kraj. Joint pomagał zarówno tym, którzy wyjeżdżali, jak i nielicznym, którzy postanowili pozostać. Zdjęcia z tego okresu są szczególnie cenne, ukazują bowiem mało znane aspekty żydowskiej historii w Polsce” - zwrócił uwagę kurator i dodał, że wystawa jest nie tylko opowieścią o stu latach Jointu w Polsce, ale przede wszystkim o tych osobach, do których pomoc tej organizacji docierała.
„Szacuje się, że wojnę przeżyło około 10 proc. wszystkich polskich Żydów. Wielu z nich w kolejnych falach emigracji opuszczało kraj. Joint pomagał zarówno tym, którzy wyjeżdżali, jak i nielicznym, którzy postanowili pozostać. Zdjęcia z tego okresu są szczególnie cenne, ukazują bowiem mało znane aspekty żydowskiej historii w Polsce” - zwrócił uwagę kurator Tomasz Strug.
W muzeum fotografie podzielono na osiem sekcji. Czarno-białe i monochromatyczne prace w pierwszych siedmiu sekcjach dokumentują działania Jointu w Polsce od lat 20. do 90. XX wieku - m.in. opiekę zdrowotną i programy dożywiania, opiekę nad dziećmi, szkolenia zawodowe, pomoc osobom starszym, ofiarom prześladowań, krzewienie życia w żydowskich wspólnotach, popularyzowanie żydowskiego dziedzictwa i tradycji.
Kolorowe zdjęcia w ostatniej sekcji ukazują dzisiejszą społeczność żydowską w Polsce przez pryzmat wspieranych przez Joint inicjatyw. Nie ma zdjęć z czasów II wojny światowej, kiedy Joint oficjalnie nie działał w Polsce.
Większość prezentowanych prac pochodzi z nowojorskich archiwów Jointu, kilkanaście zostało udostępnionych przez wspierane przez tę organizację centra społeczności żydowskiej w Warszawie i Krakowie. Wielu z tych fotografii nigdy wcześniej nie publikowano. Niektóre zdjęcia są anonimowe.
Joint (Amerykańsko-Żydowski Połączony Komitet Rozdzielczy), inaczej JDC (American Jewish Joint Distribution Committee; Joint Distribution Committee) powstał w 1914 roku w USA. Głównym źródłem zysków Jointu są datki amerykańskich Żydów.
Zadaniem organizacji - jak podaje w informacji prasowej Żydowskie Muzeum Galicja - było przeciwdziałanie cierpieniu, jakiego doznawała ludność żydowska w Europie Wschodniej i Palestynie po wybuchu I wojny światowej. Od początku istnienia Joint był bardzo aktywny w Polsce, gdzie koncentrował się na pomaganiu Żydom m.in. poprzez zapewnienie opieki nad dziećmi, organizowanie opieki medycznej oraz wspieranie rozwoju ekonomicznego.
W okresie międzywojennym Joint wspierał istniejące organizacje żydowskie oraz tworzył nowe. Finansował też szkolenia pracowników socjalnych, zakładał szkoły pielęgniarskie, dotował szkoły żydowskie i działalność religijną. Jednym z największych dokonań Jointu było wprowadzenie kas pożyczkowych (udzielających nieoprocentowanych pożyczek), które wspomagały żydowskich rzemieślników i właścicieli niewielkich firm, pozwalając im osiągnąć samodzielność finansową.
Szacuje się, że w okresie od I wojny światowej do końca 1941 r. Joint przekazał na pomoc humanitarną i socjalną w Polsce około 30 mln dolarów (równowartość dzisiejszych 450 mln dolarów).
Po wojnie Joint kontynuował pomoc dla nielicznych ocalonych. Dzięki zaangażowaniu organizacji, po kilku miesiącach po wyzwoleniu Polski spod niemieckiej okupacji, w różnych częściach kraju rozpoczęły działalność żydowskie instytucje, w tym domy dziecka i sanatoria dziecięce, szkoły żydowskie, szpitale, stołówki. Uruchomiono też m.in. program szkoleń zawodowych.
Joint działa w Polsce również dzisiaj. Organizacja - czytamy w notce krakowskiego muzeum - stara się zaspokoić zmieniające się potrzeby coraz młodszej i bardziej aktywnej społeczności żydowskiej w Polsce, jednocześnie angażując się w poprawę warunków życia osób starszych, zwłaszcza ocalonych z Holokaustu. Joint realizuje też programy rozwojowe, koncentrujące się szczególnie na docieraniu do młodszych pokoleń i przyszłych liderów społeczności żydowskiej. (PAP)
bko/ pz/